Att tala mot spöken: En studie av skepticism

Abstract

Innan þjóðfræðinnar hafa menn helst rannsakað draugatrú, en ekki synt efahyggju sömu athygli. Í þessari 60 eininga meistararitgerð í þjóðfræði, sýni ég fram á að tal gegn draugum getur einnig verið viðfangsefni þjóðfræðinnar. Í því samhengi skoða ég félagið Vantrú. Gögnin sem stuðst er við í rannsókninni eru tekin úr vefriti félagsins og úr viðtölum við nokkra meðlimi félagsins. Ég notaði eigindlega aðferð við vinnslu ritgerðarinnar. Markmið rannsóknarinnar er að svara eftirfarandi spurningum: Hvaða birtingarmynd hefur baráttan gegn draugum innan Vantrúar. Í hvaða samhengi má skoða starfsemi Vantrúar? Hvaða tilgang getur starfsemi félagsins þjónað? Starfsemi Vantrúar má helst sjá i greinaskrifum og athugasemdum á eigið vefsvæði. Ef litið er til innihalds í þeim rökræðum sem þar fara fram er ljóst að talað er innan orðræðu efahyggju. Þessi orðræða á sér líka langa hefð. Ein tilgangur þessa starfs Vantrúar getur verið að verja og miðla hugmyndafræði félagsins. Einnig er hægt að líta á starfsemi félagsins gegn draugum sem leið til að sviðsetja eftirsóknaverða sjálfsmynd félaganna á vefnum.

Inom etnologin har man visat uppfattningen att det finns spöken betydligt större intresse än uppfattningen att de inte finns. I föreliggande masteruppsats i etnologi, omfattande 60 poäng, visar jag att också talet mot spöken kan betraktas som folklore. Jag tittar närmare på den isländska föreningen Vantrú och deras arbete mot spöken. Det huvudsakliga materialet som studien bygger på utgörs av artiklar och kommentarer från föreningens egen nättidning, samt intervjuer med medlemmar. Med hjälp av kvalitativ metod strävar jag efter att svara följande frågor: Hur ser arbetet mot spöken ut inom föreningen Vantrú? I vilket sammanhang sker det? Vilka betydelser kan det ha? Arbetet mot spöken sker främst genom argumentation i det egna forumet. Om man ser till innehållet i dessa argumentationer blir det tydligt att man talar inom en skeptisk diskurs med lång tradition. Vidare uppvisar man starka ideologiska incitament för att tala mot spöken. Man kan också se arbetet mot spöken som ett sätt att iscensätta eftersträvansvärda självbilder på internet.