Val á verkjalyfjum: Könnun á notkun sterkra verkjalyfja á stungulyfjaformi og ástæður fyrir vali lyfs hjá inniliggjandi sjúklingum á Landspítala

Abstract

Inngangur: Ópíóíð verkjalyf eru öflug og algeng verkjalyf og meðferð með slíkum lyfjum er ráðlögð við miklum verkjum í klínískum leiðbeiningum. Almennt er talið að sterk ópíóíð verkjalyf hafi svipaða verkun, aukaverkanir og öryggi.Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að kanna tíðni og ástæður fyrir vali sterkra verkjalyfja á stungulyfjaformi á legudeildum LSH og kanna ástæður fyrir vali lyfs hjá inniliggjandi sjúklingum á LSH. Einnig var athugað hvort að til væru gæðaskjöl/verklagsregur um notkun og gjöf sterkra verkjalyfja á legudeildum á LSH.Efni og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og lýsandi. Spurningalisti var lagður fyrir lækna og hjúkrunarfræðinga á sex deildum á LSH í mars 2016 til að fá betri mynd af notkunarmynstri og ástæðu fyrir vali verkjalyfja. Að auki voru gæðahandbækur skoðaðar á 12 deildum í febrúar og mars 2016.Niðurstöður og ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar gáfu til kynna að dregið hafi úr notkun á sterkum verkjalyfjum á stungulyfjaformi á árunum 2013-2015 eða um 15%. Morfín var mesta notaða lyfið og hélst notkun þess nokkuð stöðug, ketóbemídón var næst mest notað en notkun þess fór minnkandi á umræddu tímabili. Ekki er vitað hver raunveruleg ástæða er fyrir minni notkun.Fleiri hjúkrunarfræðingar en læknar telja hjúkrunarfræðinga koma að vali sterkra verkjalyfja á stungulyfjaformi. Flestir hjúkrunarfræðingar og læknar velja morfín sem fyrsta val en hærra hlutfall hjúkrunarfræðinga en lækna velja ketóbemídón sem fyrsta val. Um 54% hjúkrunarfræðinga og um 41% lækna telja ketóbemídón hafa minni aukaverkanir en hin lyfin. Ástæðan fyrir því er ekki þekkt og þarfnast frekari rannsókna. Um 30% hjúkrunarfræðinga og um 70% lækna vita að Ketogan Novum hefur ekki markaðsleyfi á Íslandi. Því þarf að auka fræðslu hjúkrunarfræðinga og lækna á sterkum verkjalyfjum og stöðu þeirra á íslenskum markaði.Við athugun á gæðaskjölum/verklagsreglum á deildunum 12 kom í ljós að gæðaskjöl/verklagsreglur eru ekki mikið notuð/notaðar við gjöf sterkra verkjalyfja á LSH.