Málfærni og heilaáverkar. Samanburðarrannsókn á málfærni barna með og án heilaáverka

Abstract

Markmið þessarar rannsóknar er að skoða hvort munur sé á málfærni íslenskra barna sem greind hafa verið með heilaáverka samanborið við jafnaldra þeirra sem ekki hafa hlotið slíka áverka. Þátttakendur voru börn fædd árið 2007 sem hlotið höfðu áverka fyrir fimm ára aldur. Í rannsóknarhópi voru 13 börn greind með heilaáverka og í samanburðarhópi voru 13 börn greind með væga áverka fyrir neðan háls og utan miðtaugakerfis. Færni barnanna var borin saman með Told-2P málþroskaprófi, Setningafræðiprófi Sigríðar Magnúsdóttur og Sigríðar A. Þórðardóttur auk þess sem skoðað var hvort munur væri á upplifun foreldra á málþroska þeirra, námslegri eða félagslegri færni. Niðurstöður fyrir Told-2P málþroskapróf sýndu að bæði á prófinu í heild og á öllum fimm prófhlutum þess fær rannsóknarhópurinn lægra meðaltal en samanburðarhópurinn. Á mælitölu tals, mælitölu merkingarfræðiþáttar og mælitölu hljóðkerfisþáttar var um marktækan mun að ræða milli hópanna tveggja. Á málþroskatölu, mælitölu hlustunar og mælitölu setningafræðiþáttar var ekki um marktækan mun að ræða milli hópanna. Þó má sjá að dreifing þeirra er mjög ólík á málþroskatölunni, þar sem börnin í rannsóknarhópnum raðast mun neðar en börnin í samanburðarhópnum. Niðurstöður undirprófa málþroskaprófsins sýndu að marktækur munur er á milli hópanna á undirprófunum Orðskilningur og Framburður. Á báðum undirprófunum er dreifing hópanna ólík og algengara að börn í rannsóknarhópnum séu að fá lægri mælitölur en börn í samanburðarhópnum. Ekki kom fram munur á milli hópanna á Setningafræðiprófinu, hvorki á prófinu í heild né einstökum setningagerðum þess. Mat foreldra á málþroska barna sinna, námslegri og félagslegri færni var á heildina litið mjög líkt milli beggja hópa. Foreldrar í báðum hópum mátu almennt færni barna sinna í samræmi við, eða betri en færni jafnaldra. Þá koma fram vísbendingar um að aldur barns við áverka geti haft áhrif á útkomu þeirra á þann veg að því eldri sem börnin eru þegar þau hljóta heilaáverka, því betri verði útkoma þeirra á málþroskatölu á Told-2P sem og á mælitölu tals, merkingarfræðiþáttar og setningafræðiþáttar. Ekki var um slík tengsl að ræða á Setningafræðiprófinu, mælitölu hlustunar eða mælitölu hljóðkerfisþáttar. Þessar niðurstöður benda til þess að börn sem slasast þegar þau eru yngri séu líklegri til að sýna slakari færni á ákveðnum þáttum málsins en þau börn sem eru orðin eldri þegar þau slasast. Þrátt fyrir að ekki komi fram marktækur munur á öllum þáttum gefa þessar niðurstöður ákveðnar vísbendingar um að börn sem hljóta heilaáverka á máltökualdri búi yfir slakari málfærni en jafnaldrar þeirra sem ekki hafa hlotið slíka áverka og þá sérstaklega í máltjáningu, merkingarfræði og framburði.

The aim of this research paper is to detect a difference in the language ability of Icelandic children that have suffered traumatic brain injuries, compared to other children that have not. The subjects were children born in 2007 that suffered injuries before the age of five. In the research group there were 13 children that suffered brain injuries and the control group consisted of 13 children that suffered only injuries below the neck excluding the central nervous system. Their language ability was compared using Test of Language Development – 2 Primary (Told-2P), Dr. Sigríður Magnúsdóttir and Sigríður Arndís Þórðardóttirs’ Syntax Test as well as questionnaire list for the parents to assess their experience of their children’s language development, educational and social status.The results of the Told-2P language development test showed that the research group scored lower than the control group on average, both on the test as a whole and on each of the tests five quotients separately. There was a statistically significant difference between the groups on spoken quotient, semantics quotient and phonology quotient. On the other hand there was not a statistically significant difference between the groups on the spoken language quotient, listening quotient and syntax quotient. Despite the difference in spoken language quotient not being statistically significant the research group scored considerably lower than the control group. Results of Told-2P’s subtest Oral Vocabulary and Word Articulation showed a statistically significant difference between the groups. On both subtest there was a difference in the distribution of scores and the subjects in the research group were more likely to score lower on the tests than the subjects in the control group. There was no difference between the groups on the Syntax test, not on the test as a whole nor any sentence type. The parent’s assessment of their children’s language development, educational and social status was in general quite similar, usually rating them as average or higher compared to their peers. There are indications that the age of the subjects when the trauma occurred has an effect on the changes in language development, the older they were, the better the score on the Told-2P test as well as the spoken quotient, semantics quotient and syntax quotient. This connection did not appear on the Syntax test, listening quotient or phonology quotient. These results suggest that the younger the subjects are when the trauma occurs, the more it effects certain aspects of their language development.Despite the results not being statistically significant on all aspects of the tests, they do indicate that brain trauma during sensitive stages of language development may effect some aspects of children’s language skills later on, especially in expressive language, semantics and articulation.