Valdabarátta Írans og Sádí-Arabíu. Borgarastríð í Jemen

Abstract

Markmið þessarar ritgerðar er að greina frá meginþáttum valdabaráttu Sádí-Arabíu og Írans og áhrifum hennar á nágrannaríki þeirra. Samskipti ríkjanna verða skoðuð í ljósi raunhyggju og formgerðarraunhyggju og út frá hugmyndinni um staðgenglastríð. Einnig verður valdabarátta Sádí-Arabíu og Írans útskýrð út frá kenningum um valdajafnvægi. Svæðisbundnar utanríkisstefnur Sádí-Arabíu og Írans í Mið-Austurlöndum verða kannaðar allt frá írönsku byltingunni árið 1979 til dagsins í dag. Skoðað verður hverra hagsmuna ríkin hafa að gæta á svæðinu og hvaða aðferðir þau notast við til að tryggja þá hagsmuni. Þá verður einnig greint frá því hvernig samkeppni Írans og Sádí-Arabíu um völd í Mið-Austurlöndum hefur áhrif á viðkomandi heimshluta en staðgenglastríð hafa myndast víða um Mið-Austurlönd þar sem Íran og Sádí-Arabía hafa styrkt andstæðar fylkingar í átökum hvor við aðra. Til þess að varpa ljósi á afleiðingar valdabaráttu ríkjanna verður borgarastríðinu í Jemen gerð ítarleg skil en þar hafa óeirðir verið viðvarandi frá því að arabíska vorið náði til landsins árið 2011. Leitað verður svara við því hvort raunhyggja sé grundvallaratriði í svæðisbundinni utanríkisstefnu ríkjanna og samskiptum milli þeirra, og reynt að útskýra hvers vegna borgarastríðið í Jemen flokkast undir staðgenglastríð. Meginniðurstöður þessarar greiningar eru að hinn kenningalegi rammi raunhyggjunnar nýtist vel til að útskýra svæðisbundnar utanríkisstefnur ríkjanna og samskipti þeirra á milli.