„Við erum hluti af heild.“ Tilviksathugun á borgaravitund íslenskra ungmenna

Abstract

Markmið rannsóknarinnar er að fá innsýn í þekkingu nokkurra íslenskra ungmenna álýðræði, rétti fólks, ábyrgð og áhrifum. Tilgangurinn er að öðlast skilning á því hvaðamerkingu þau leggja í þessi hugtök, hver reynsla þeirra sé af þátttöku og fá fram hvaðaþjóðfélagsmálefni þeim eru hugleikin. Eigindleg aðferð var notuð við söfnun ogúrvinnslu gagna. Tekin voru einstaklingsviðtöl við fimm ungmenni á aldrinum 12 til 17ára frá febrúar til júlí 2008.Meginþemu sem koma fram eru annars vegar neikvæð upplifun ungmennanna afýmsum birtingarmyndum stjórnmálanna, ekki síst í aðdraganda kosninga, og hins vegaráhugi á umhverfismálum. Önnur samfélagsmál sem virðast þeim hugleikin erujafnréttismál og málefni innflytjenda. Ungmennin þekktu öll einhverjar leiðir borgara tilað tjá skoðun sína og leitast við að hafa áhrif. Þau telja t.d. öll víst að þau muni kjósa íalmennum kosningum en efasemdir komu fram um áhrifamátt mótmæla almennings.Flest ungmennin lýstu einhverri reynslu af þátttöku og tækifærum til áhrifa. Upplifunþeirra af því hver raunveruleg áhrif þeirra væru var mjög misjöfn. Ungmennin gátu settréttindi og skyldur borgara að einhverju leyti í samhengi við lýðræðishugtakið og dæmikomu fram um hvernig þau litu á eigin ábyrgð og réttindi sem borgara ílýðræðissamfélagi. Sterkast komu fram þær skyldur að kjósa og hlíta lögum. Þaðviðhorf að við séum hluti af heild og berum sameiginlega ábyrgð kom einnig fram.Niðurstöðurnar veita innsýn í borgaravitund ungmennanna sem rætt var við og gefavísbendingar um hugðarefni þeirra, þekkingu og afstöðu á þeim tíma sem viðtölin vorutekin. Þær gefa dæmi um hvernig greina má að mismunandi þætti borgaravitundar meðþað fyrir augum að gera starf sem miðar að eflingu borgaravitundar markvissara.Niðurstöðurnar nýtast sem framlag til þess að safna upplýsingum um borgaravitundíslenskra ungmenna og til viðmiðunar við undirbúning megindlegrar rannsóknar.