Arðsemi og ávöxtun hlutabréfa. Er samband milli arðsemi eigin fjár og ávöxtunar hlutafjár?

Abstract

Í gegnum tíðina hafa margir reynt að átta sig á því hvaða þættir hafa áhrif á hlutabréfaverð. Einn vinsælasti mælikvarðinn á velgengni fyrirtækja er arðsemi. Í þessari ritgerð er sambandið milli arðsemi eigin fjár og ávöxtunar hlutafjár rannsakað. Framkvæmd þessarar rannsóknar byggist á gögnum úr ársreikningum skráðra fyrirtækja á Aðallista Kauphallar Íslands yfir tímabilið 2011-2015. Niðurstaða rannsóknarinnar er sú að lítið sem ekkert samband er á milli arðsemi eigin fjár og ávöxtunar hlutafjár. Þó svo að ekkert samband finnist á milli arðsemi eigin fjár og ávöxtunar hlutafjár þýðir það ekki að arðsemi eigin fjár hafi ekki áhrif á hlutabréfaverð. Arðsemi eigin fjár segir til um hvernig fyrirtæki ávaxtar það fé sem hluthafar hafa lagt til félagsins og hefur því bein áhrif á viðhorf fjárfesta til undirliggjandi virðis fyrirtækja.Hugsanlegar skýringar á litlu sambandi stærðanna geta verið að tímabilið sem var til skoðunar hafi verið of stutt eða þá að til sé betri mælikvarði á undirliggjandi virði fyrirtækja. Verðmatslíkön og verðkennitölur eru vinsælar leiðir til að komast að slíkum niðurstöðum vegna þess að þær fjárhagsstærðir eru byggðar á markaðsvirði en arðsemi eigin fjár er byggð á bókhaldslegum stærðum úr ársreikningi. Þó svo að arðsemi eigin fjár sé fljótleg leið til þess að átta sig á skilvirkni í rekstri er mikilvægt að bera hlutfallið saman við sambærileg félög í sama geira atvinnulífsins. Nauðsynlegt er að túlka arðsemi eigin fjár varlega því auðvelt er að misnota hlutfallið með bókhaldsbrellum og óhóflegri lántöku.