Ísland og Litháen. Ímynd, stjórnmál og viðskipti

Abstract

Í þessari ritgerð er fjallað um tengsl Íslands og Litháen og er fengist við fimm rannsóknarspurningar. Fyrsta spurningin snýr að fjölda Litháa á Íslandi en Litháum hefur fjölgað mikið frá árinu 1992 og á þriggja ára tímabili komu rúmlega fjórtánhundruð Litháar til landsins. Þann 1. janúar 2015 voru Litháar á Íslandi 1.499. Önnur spurningin snýr að ímynd Litháa á Íslandi. Niðurstöður benda til þess að Litháar séu sú þjóð sem svarendur tengja helst við neikvæðu hugtökin spillingu, glæpi og fátækt. Líkfundarmálið árið 2004 virðist hafa markað vatnaskil í umræðunni um Litháa en árið 2002 var 55% umfjöllunar í fjölmiðlum metin jákvæð og aðeins 10% neikvæð á meðan að árið 2006 var 90% umræðunnar metin neikvæð. Tengist umræðan seinna árið fyrst og fremst glæpum. Þessu tengt kemur fram að Pólverjar annars vegar og Litháar hins vegar eru fjölmennastir fanga á Íslandi með erlent ríkisfang og frá árinu 1998 til ársins 2010 hefur fjölgun fanga með erlent ríkisfang vaxið nær tvöfalt hraðar en fjöldi innflytjenda. Þriðja rannsóknarspurningin snýr að upplifun Litháa sjálfra á veru sinni hér á landi. Viðmælendur telja að Ísland taki vel á móti útlendingum en báðir viðmælendurnir voru meðvitaðir um neikvæða umfjöllun fjölmiðla hér á landi um Litháa og lögðu á það áherslu að athæfi þeirra einstaklinga frá Litháen sem tengdist lögbrotum sé þeim eins ógeðfellt og öðrum. Fjórða rannsóknarspurningin snýr að umfangi viðskipta milli Íslands og Litháen. Fram kemur að þau hafi verið mjög takmörkuð en útflutningur er nánast eingöngu bundinn við sjávarafurðir á meðan að innflutningur er mun fjölbreyttari. Fimmta rannsóknarspurningin snýr að tengslum Íslands og Litháen og er þar stuðst við gögn sem skoðuð voru á Þjóðskjalasafni Íslands. Var þessum gögnum skipt upp í þrjá flokka; stjórnmálatengsl, viðskiptatengsl og menntatengsl. Stjórnmálatengslin snúa fyrst og fremst að samskiptum Íslands og Litháen í tengslum við sjálfstæðisbaráttu Litháa, viðskiptatengslin vegna undirbúnings gerðar fríverslunarsamnings, og menntatengslin um þjálfun litháískra stjórnenda í vestrænum viðskiptaháttum.