Átrúnaður og hefðir í sauðfjárbúskap

Abstract

Sauðfjárbúskapur hefur verið samofinn íslensku þjóðlífi um aldir og jafnframt hefurallur fjöldi þjóðarinnar haft af honum lífsviðurværi sitt. Í harðbýlu landi þar sem lítið mátti út af bregða í búskapnum til að lífsafkomunni væri hætt, hljóta að hafamyndast sterkar hefðir og hjátrú er varða búskapinn. Átrúnaður og hefðir eru þannigtengdir sauðfjárbúskap sterkum böndum. Hér er reynt að varpa ljósi á átrúnaðinn oghefðirnar sjálfar og tengslin við alla þætti sauðfjárbúskapar. Gerð er stuttlega greinfyrir kenningum um hjátrú almennt. Meginatriði rannsóknarinnar er söfnun áþjóðháttum í sambandi við sauðfjárbúskap hjá núlifandi sauðfjárbændum á Ströndum og í Eyjafirði.Rannsóknin byggir á viðtölum við 12 viðmælendur, 5 á Ströndum og 7 íEyjafirði en áður en viðtölin voru tekin var átrúnaði og hefðum safnað úr prentuðumheimildum og reynslu höfundar. Þessi atriði voru síðan borin undir viðmælendur með hjálp spurningarlista auk þess sem þeir lögðu sitt til málanna. Fjallað var um hvern lið af átrúnaði og hefð sérstaklega og hann var greindur til að gera sér betur grein fyrirhonum. Reynt er að skýra hvert atriði fyrir sig, draga fram skýringar á þeim með hjálpfræðibóka og útskýringa viðmælenda. Efnisatriðin eru flokkuð eftir sameiginlegumþáttum og loks eru niðurstöður ræddar og það hlutverk sem hjátrú leikur í daglegu lífisauðfjárbónda nútímans.