Erlendir áhrifamenn í íslensku tónlistarlífi á 20. öld : einkum þáttur Páls Pampichler Pálssonar og annarra blásturshljóðfæraleikara

Abstract

Í upphafi 20. aldar tók tónlistarlífið á Íslandi gífurlegum breytingum og framförum en fram að því hafði það verið hefðbundið, þróun þess tiltölulega hæg og tónlistarkennsla verið takmörkuð. Á 20. öldinni bárust til Íslands nýjar hugmyndir frá meginlandi Evrópu þegar nokkur fjöldi Íslendinga fluttist aftur heim til Íslands eftir að hafa lagt stund á tónlistarnám erlendis auk þess sem fjöldi erlendra tónlistarmanna kom til landsins. Þessir erlendu tónlistarmenn lögðu mikið af mörkum við að efla tónlistarlíf landsins með því að kynna erlendar stefnur og strauma, stjórna hljómsveitum, kenna tónlist og útsetja og semja verk auk þess sem þeir léku á hljóðfæri og skemmtu landsmönnum. Vegna áhrifa þeirra tók þróun íslensks tónlistarlífs stórt stökk og mun styttri tíma en hún hefði annars gert. Framlag þeirra er Íslendingum því enn í dag ákaflega mikilvægt. Hluti þeirra erlendu tónlistarmanna sem komu til landsins á 20. öld lék á blásturshljóðfæri og skiptu þeir sköpum í því að hljómsveitarstarf efldist til muna á Íslandi, sem og að Íslendingar lærðu á blásturshljóðfæri. Páll Pampichler Pálsson var einn þeirra erlendu blásturshljóðfæraleikara sem komu til Íslands og lagði hann mikið af mörkum í menntun nemenda á blásturshljóðfæri auk þess sem hann efldi hljómsveitarstarf og tónlistarlíf landsmanna almennt til mikilla muna. Það gerði hann með því að kenna börnum hljóðfæraleik, stjórna lúðrasveit og kór áhugamanna, sem og Sinfóníuhljómsveit Íslands auk þess sem hann útsetti og samdi fjölda verka.Til að varpa ljósi á þróun tónlistarlífsins á Íslandi og áhrif erlendra tónlistarmanna sem komu hingað til lands eru hvort tveggja sögulegar heimildir skoðaðar og stuðst við viðtöl, m.a. við Pál Pampichler Pálsson.

In the early 20th century, musical life in Iceland changed drastically and made extraordinary progress. Up to that time it had been quite insular; progress had been slow and musical education was limited. In the 20th century, new ideas came to Iceland from the mainland of Europe when some Icelanders moved back home after having studied music abroad. In addition to that, a number of musicians moved to the country from Europe. They made a great contribution to the development of Icelandic musical life by introducing new techniques and trends to Icelanders, conducting Icelandic bands, teaching, arranging and composing music, as well as playing various instruments, giving concerts and entertaining local audiences. Because of their influence, the development of Icelandic musical life took a major leap forward in a much shorter time than it would otherwise have done. Therefore their contribution remains extremely important to this day. Some of the musicians who came to Iceland in the 20th century played wind instruments. They transformed orchestral development in Iceland and were also important for teaching the nation how to play these instruments. Páll Pampichler Pálsson was one of these musicians, and he made a great contribution to musical education, not only as regards wind instruments, but also to the musical life in general. He furthered orchestral life in Iceland by teaching music to children, and also by conducting an amateur wind band and one of the most prominent male choirs of the country, as well as the Icelandic Symphony Orchestra. In addition, he has arranged and composed a large number of works. This paper is based on historical sources as well as some interviews, for instance with Páll Pampichler Pálsson, in order to highlight the development of musical life in Iceland and the influence of the foreign musicians who came to Iceland.