Ignimbrítið í Hólafjalli og tengdar myndanir - Rakning myndunarsögu gjóskubergs í Fannardal í Norðfirði

Abstract

Inn af Norðfirði ganga þrír dalir, talið að norðan er það Fannardalur, Seldalur og Oddsdalur. Við gerð nýrra Norðfjarðarganga komu í ljós gjóskubergsmyndanir sem líktust ignimbríti (e. ignimbrite). Hlíðar Hólafjalls í Fannardal geyma slíkar gjóskubergsmyndanir grænleitar að lit og þær eru viðfangsefni þessarar rannsóknar. Markmið rannsóknarinnar er helst að rekja myndunarsögu berglaganna. Myndununum var skipt upp í þrjú snið: lag 1, lag 2 og lag 3. Lag 2 liggur ofan á lagi 1 en um 4 m hraunlag er að milli laga 2 og 3. Bæði efri og neðri lagmót lags 3 fundust auðveldlega, sem og neðri lagmót lags 1 og efri lagmót lags 2 en engin fundust þar á milli og þeim var þá lýst sem einni heild. Grunnmassa laganna var lýst með tilliti til litar og grófleika á hverjum stað sem breytinga gætti. Mæld var lengd og hæð stærstu bergbrota og vikurmola og dreifing þeirra skráð. Lag 1 inniheldur bergbrot í hnullungastærð og lag 2 er ríkt af vikri sem er greinilega öfugt lóðgreindur. Í lagi 3 eru bæði bergbrot og vikurkorn öfugt lóðgreind og hafa minni dreifingu en í lagi 2. Helstu niðurstöður eru að gjóskubergslögin eru 10-12 milljón ára gömul og eiga uppruna sinn líklegast að rekja til Reyðarfjarðareldstöðvar. Talið er með talsverðri vissu að lag 1 sé lag-breksía og sé neðsti hluti lags 2 sem er ignimbrít. Talið er svo að lag 3 sé hluti af lahar-myndun.

Norðfjörður has three valleys, from the north they are Fannardalur, Seldalur and Oddsdalur. In the making of the new tunnel Norðfjarðargöng some pyroclastic rock formations were found. In the hills of Hólafjall in Fannardalur are some greenish pyroclastic rock formations and they are the subject of this research. The goal of the research is to trace the formation history of these pyroclastic rocks. The formations were split in three: layer 1, layer 2 and layer 3. Layer 2 lies on top of layer 1, but layers 2 and 3 are divided by a lava layer about 4 m thick. Both upper and lower interfaces of layer 3 were easily found, as was lower interface of layer 1 and upper interface of layer 2, but none between layers 1 and 2, thus they were described as a one whole. The matrix of the layers was described in respect of colour and particle size. Length and height of lithics and pumice was measured and their dispersion recorded. Layer 1 contains lithics boulder sizes and layer 2 is rich in pumice which is reversely graded. Both lithics and pumice particles in layer 3 are reversely graded and less dispersed. The main conclusion is that the pyroclastic rocks were formed 10-12 million years ago and originate from the Reyðarfjörður central volcano. It is fairly certain that layer 1 is classified as lag-breccia and is the lower most part of layer 2 which is classified as ignimbrite. Layer 3 is then probably classified as lahar.