Skilgreining markaða í samkeppnisrétti

Abstract

Mögulegt er að halda því fram að skilgreining markaða sé nánast ómissandi verkfæri við mat samkeppnisyfirvalda á því hvort fyrirtæki hafi hugsanlega brotið gegn samkeppnislögum en erfiðara er að halda því fram að algjör samstaða ríki um notkun hennar. Þó flest samkeppnisyfirvöld í heiminum notist við markaðsskilgreininguna við mat á samkeppnishamlandi hegðun fyrirtækja eru skiptar skoðanir um hvernig eigi að nota hana og hve vel hún eigi við um mismunandi samkeppnisleg álitaefni. Sumir eru á þeirri skoðun að alfarið eigi að falla frá notkun skilgreiningarinnar á meðan aðrir tala fyrir því að efla eigi hana með notkun hjálpargagna. Þá er hlutverk skilgreiningarinnar mismunandi eftir því hvort viðkomandi mál á undir 10. gr., eða 11. gr. samkeppnislaga nr. 44/2005. Markaðshugtakið er í grunninn hagfræðilegs eðlis en í ritgerð þessari er farið yfir það hvernig skilgreining markaða hefur tryggt sess sinn í samkeppnislögum, aðferðafræðin skoðuð og kostir og gallar ræddir út frá sjónarhóli lögfræðinnar. Fjallað er um nokkrar tegundir markaða þar sem vandkvæðum er bundið að styðjast við markaðsskilgreininguna og hvernig megi bregðast við því. Mikilvægt er að vanda til verka við skilgreiningu markaða því óvönduð vinnbrögð geta orðið til þess að markaður máls sé skilgreindur of þröngt eða vítt eða hreinlega rangt. Mikilvægi rétt skilgreinds makaðar er kannað nánar með yfirferð yfir tvö íslensk dómsmál, mál Véla og verkfæra annars vegar og mál Vífilfells hins vegar. Markaðsskilgreiningin er skoðuð í samhengi við evrópskan og íslenskan samkeppnisrétt og þrátt fyrir að hún sé ekki óbrigðul má leiða rök að því að hún sé samt sem áður afar mikilvægt tæki í samkeppnisrétti.