Margbrotnar birtingarmyndir líkamans: Mannfræðilegur skilningur á fötlun

Abstract

Ritgerð þessi fjallar um samband mannfræðinnar við hið margbrotna hugtak fötlun. Þetta víðtæka orð hefur margar birtingarmyndir í mismunandi samfélögum og því hefur reynst flókið að setja fram alhliða skilgreiningu á hugtakinu. Hér verður skoðað hvar mannfræðin stendur við rannsóknir á fötlun og yfir hvaða eiginleikum mannfræðin býr sem gæti haft mikilvæg áhrif á rannsóknir og önnur störf á þessu sviði. Í upphafi er sögulegt yfirlit yfir mannfræðinga sem hafa rannsakað eða skrifað um fötlun. Farið verður yfir fræðilega umræðu og vangaveltur um samstarf á milli mannfræði og fötlunarfræði. Eins verður skoðað hvernig mannfræðin nálgast allt sem þykir „öðruvísi“ og hvaða áhrif það mögulega hefur á viðhorf til fötlunar. Þá er menningarleg afstæðishyggja og algildiskenning hafðar til hliðsjónar en það hefur verið nokkuð umdeilt hvor aðferðin sé rétt við stefnumótun um réttindi fatlaðs fólks. Nokkrir þekktustu mannfræðingar á þessu sviði verða sérstaklega skoðaðir og störf þeirra kynnt. Skoðað verður yfir hvaða eiginleikum mannfræðin býr sem gæti haft mikilvæg áhrif á rannsóknir og önnur störf á þessu sviði. Í lokin verður sagt frá þvermenningarlegri nálgun á fötlun og alþjóðlegum þróunarstörfum en undanfarin ár hefur aukin athygli beinst að fötluðu fólki á þeim vettvangi.

This essay seeks to elaborate upon the relationship between anthropology and the multifaceted concept of disability. This widespread word has numerous meanings for distinctive culture groups throughout the world and therefore it has been somewhat, arduous, to put forth a universal definition for this complex concept. I write about a historical overview of particular anthropologists that have contributed to the discussion. Here, we shall delve into where anthropology currently stands regarding research into disability and what attributes, anthropology has to offer that could be significant for research and development in this particular field. As well as reviewing academic discussions and thoughts on the collaborated efforts of anthropology and disability studies. Likewise, I will look into how anthropology approaches everything that is regarded as “unorthodox” and what influence it has on viewpoints toward disabilities. Cultural relativism and universalism aside, it has proven quite controversial to pinpoint which method is most applicable, in the quest for appropriate policies for disability rights. Some of the more respected anthropologists in this field will be examined and their work introduced. Particular qualities of anthropology that might prove useful for research and other aspects of this field will be looked into, as well. Culminating with a look into cross-cultural approaches to disability and international development projects, since, in the last couple of years there has been an added interest in people with disabilities in that field.