Lengd brjóstagjafar og aldur barns þegar það byrjar að fá fasta fæðu. Hvað hefur áhrif ?

Abstract

Bakgrunnur: Ein af mikilvægustu forsendum þess að barn fái tækifæri til að ná heilbrigðum vexti og þroska er að það fái viðeigandi næringu strax eftir fæðingu. Margar rannsóknir hafa sýnt fram á jákvæð áhrif brjóstamjólkur, bæði fyrir móður og barn, en minna hefur verið rannsakað hvaða áhrifaþættir geta haft áhrif á lengd brjóstagjafar og hvenær æskilegt sé að byrja að gefa börnum fasta fæðu. Frá árinu 2001 hafa Alþjóðaheilbrigðisstofnunin (WHO) og UNICEF ráðlagt að börn fái eingöngu brjóstamjólk til sex mánaða aldurs og eftir það brjóstamjólk með annarri viðeigandi fæðu til tveggja ára aldurs eða lengur. Markmið: Að skoða hvaða þættir geta haft áhrif á lengd brjóstagjafar og hvenær ungbörn á Íslandi byrja að fá fasta fæðu. Aðferðir: Rannsóknin er hluti af stærri rannsókn; “Barneign og heilsa“ sem er megindleg ferilrannsókn og var gerð meðal barnshafandi kvenna sem sóttu mæðravernd á heilsugæslustöðvum á Íslandi á árunum 2009-2011. Hópi kvenna var fylgt eftir með þremur spurningalistum. Fyrsti spurningalistinn var sendur út fljótlega eftir fyrstu skoðun í mæðravernd, annar var sendur út 5-6 mánuðum eftir fæðingu og sá þriðji einu til tveimur árum eftir fæðingu. Í þessari rannsókn var unnið úr gögnum úr fyrsta spurningalistanum þar sem safnað var grunnupplýsingum um móður og þeim þriðja um næringu og heilsufar barns. Niðurstöður: Fjöldi mæðra sem svaraði fyrsta listanum var 1111 af 1765 (69%) og þriðja listanum svöruðu 657 af 1111 (59%). Börnin voru að meðaltali 8,6 +3,4 mánuði á brjósti og byrjuðu að fá fasta fæðu að meðaltali við 5,1 mánaða aldur. Hærri menntunargráða hjá móður og það að vera fjölbyrja jók líkurnar á lengri brjóstagjöf. Þau börn sem voru ekki með næringarvandamál voru líklegri til að fá fasta fæðu tæpum hálfum mánuði fyrr en þau sem áttu við næringarvandamál að glíma (p=0,01).Ályktun: Niðurstöðurnar benda til að rannsaka þurfi betur aðstæður mæðra með lægra menntunarstig og frumbyrja og hvort þörf sé á betri fræðslu og/eða stuðningi af hálfu starfsmanna í ung- og smábarnavernd. Einnig þarf að rannsaka betur hvort auka þurfi fræðslu og/eða stuðning við mæður sem eiga börn sem glíma við næringarvandamál.

Background: It is important for children to have the opportunity to achieve healthy growth and development is appropriate nutrition from the very beginning. Nutrition is an important factor and positive effects of breastfeeding are well known, both for mother and child, but there has been less research on the factors that can influence the duration of breastfeeding and when to start solids. Since 2001, the World Health Organization (WHO) and UNICEF have advised that infants be given only breast milk up to the age of six months and after that with appropriate complementary food up to the age of two or older. Objective: To investigate factors that can influence duration of breastfeeding and when infants in Iceland begin to have solid food. Methods: The research is part of a larger study, “Childbearing and Health” which is a cohort study of pregnant women who attended prenatal care at health clinics in Iceland during 2009-2011. The group of pregnant women answered three questionnaires. The first was sent out soon after the first examination at the prenatal clinic, the second 5 - 6 months after birth and the third 1 - 2 years after birth. This research used data from the first questionnaire where basic information was gathered about the mother and from the third questionnaire, where information was gathered on the child’s health and nutrition. Findings: Some 1111 of 1765 (69%) answered the first questionnaire and 657 of 1111 (59%) answered the third. The children had an average of 8.6 +3,4 months of breastfeeding and began to receive solid food on average at 5.1 months of age. Higher educational level and multiparity was associated with longer duration of breastfeeding. Children without nutritional problems started solid food on average just under 2 weeks before those with nutritional problems (p=0,01).Conclusion: The findings suggest that there is a need to improve guidance and/or support from the primary health care to mothers with lower educational level and first-time mothers. It is also necessary to investigate if there is a need to increase guidance and/or suppport to mothers who have children with nutritional problems.