Royal Ideology in Fagrskinna: A case study of Magnús inn blindi.

Abstract

When looking at the political thought of the kings’ sagas, scholarship has overwhelmingly focused on Heimskringla, widely regarded as the most well-written compilation, or on the older Morkinskinna because it is more proximal to the ‘original’ sources. An intermediate source, Fagrskinna, is almost always overlooked, mentioned only in passing by scholars that are more interested in other texts. The limited work that has been done on this source, most prominently by Gustav Indrebø, attracts little attention and Indrebø has remained mostly unchallenged nearly a century after his writing. While there have been systemic analyses of the ideology of these sagas (by Bagge and Ármann Jakobsson, among others) they are only tangentially interested in Fagrskinna, with the result that this work and its unique ideology have been largely unexplored, although its subject matter predisposes it towards contributing to the discussion. Indeed, a more robust understanding of Fagrskinna adds directly to the contextual and theoretical basis of arguments concerning the ideology of the kings’ sagas generally, and especially to discussions of Heimskringla since it is, at least in part, derivative. While a comprehensive analysis of Fagrskinna’s political thought is beyond the scope of a masters’ thesis, a case study could prove fruitful. To that end this study focuses on the account of Magnús inn blindi and his rivalry with Haraldr gilli, violent overthrow, and unfortunate end, using this divisive figure to piece together Fagrskinna’s conception of royal ideology in contrast to other accounts, especially Morkinskinna and other materials that may have been sources for the author of Fagrskinna. An intertextual comparison of accounts will serve as the basis for the argument, focusing on Fagrskinna’s unique attributes and positing a basic royal ideology for the anonymous author, ultimately arguing for an alignment with a strong view of European-Christian understandings of royal legitimacy.

Flestir fræðimenn sem hafa fengist við stjórnmálahugsun í konungasögum hafa einblínt á Heimskringlu, sem talin er merkilegasta safn konungasagna, eða á eldri Morkinskinnu, þar sem hún hefur þótt vera nær „upprunalegum“ heimildum. Næstum alltaf er horft framhjá Fagurskinnu sem liggur á milli hinna verkanna. Í mesta lagi er tæpt á henni af fræðimönnum sem eru að fást við hina textana. Það litla sem hefur verið skrifað um Fagurskinnu, mest af Gustav Indrebø, fær litla athygli. Hugmyndir hans hafa verið að mestu óumdeildar í næstum hundrað ár eftir að hann ritaði verk sín. Skipuleg greining á hugmyndafræði konungasagna, meðal annars í skrifum þeirra Sverre Bagge og Ármanns Jakobssonar, hefur lítillega snert Fagurskinnu. Það hefur leitt til þess að lítið hefur verið hugað að verkinu og einstæðri hugmyndafræði þess. Þó ætti verkið það skilið efnislega að það sé haft með í umræðunni um þessa bókmenntagrein. Ígrundaðri skilningur á Fagurskinnu mynd styrkja þann grundvöll sem rannsókn á hugmyndafræði konungasagna hvílir á, ekki síst á Heimskringlu, sem byggir að einhverju leyti á eldri verkum.Heildargreining á stjórnmálahugsun í Fagurskinnu yrði of viðamikil fyrir ritgerð til meistaraprófs. Eigi að síður gæti úttekt á einu tilfelli leitt til dýpri skilnings. Því er sjónum beint að frásögnum af Magnúsi blinda, samkeppni hans við Harald gilla, fall hans og harmræn endalok. Athugun á þessari persónu gerir kleift að draga fram konunglega hugmyndafræði Fagurskinnu sem er að einhverju leyti frábrugðin þeirri sem lesa má úr hinum frásögnunum, einkum frásögn Morkinskinnu og annað efni sem höfundur Fagurskinnu kann að hafa stuðst við. Samanburður á frásögnunum mun skapa grundvöll til að rökstyðja að þessi óþekkti höfundur aðhylltist konunglega hugmyndafræði sem var að mestu leyti í samræmi við ríkjandi skilning kirkjunnar í Evrópu á réttmæti konungsvaldsins.