Hagsveiflan sem endaði ekki illa: Þróun hagvaxtar og helstu hagþátta síðan árið 2010

Abstract

Viðfangsefni þessarar ritgerðar er að greina núverandi hagsveiflu og skoða þróun helstu hagþátta með sérstöku tilliti til einkaneyslu. Frá árinu 2010 hefur verið mikil uppsveifla í efnahag Íslands. Lán hafa verið greidd niður og endurfjármögnuð á betri kjörum. Hrein erlend þjóðarstaða varð nýlega jákvæð í fyrsta sinn síðan mælingar hófust og ekki er talin ástæða til að efla gjaldeyrisforðann meira. Aukning einkaneyslu er svipuð og í síðustu uppsveiflu og hefur verið drifkraftur í hagvexti. Gjaldeyristekjur vega á móti vöruviðskiptahallanum og núverandi uppsveifla er ekki byggð á auknum skuldum. Ríkisstjórnin virðist ekki ætla stemma stigu við þenslu sem ætti þó að vera í lagi ef útgjaldaaukningu er ráðstafað í arðbærar fjárfestingar. Hugsanlega mætti marka skýrari stefnu við beitingu þjóðhagsvarúðartækja við aðhald á íbúðaverðsþróun.Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn telur áhættu vera að aukast og að heimurinn sé orðinn samstilltari. Ísland er næmt fyrir smitáhrifum og niðursveiflan mun að öllum líkindum koma. Hlutverk hagstjórnenda er því að koma í veg fyrir að hún valdi alvarlegum afleiðingum. Staða Íslands er sterk núna en umhugsunarefni er hvort slaka eigi á reglum og fá tímabundið öflugra efnahagslíf sem gæti þá kostað alvarlegri niðursveiflu seinna. Með langtímahugsun er hægt að stuðla að því að hagsveiflan endi ekki illa.