Mikrokosmos : píanóskóli Béla Bartóks

Abstract

Béla Bartók var eitt helsta tónskáld Ungverja á 20. öld. Eftir hann liggur fjöldi tónverka, bæði hljómsveitarverk, konsertar, kammertónlist, verk fyrir píanó og ein ópera. Á meðal tónsmíða eftir hann er píanóskólinn Mikrokosmos, „lítill heimur“ stuttra tónsmíða fyrir byrjendur sem þyngjast smátt og smátt og verða loks efni til kennslu á framhaldsstigi. Lögin eru 153 og skiptast í sex bækur. Hér verður upphafið að Mikrokosmosi rakið og hvernig hugmyndin að honum kviknaði. Nokkur laganna verða greind og kafað í einkenni þeirra. M.a. má sjá ljóslega áhrif ungverskra þjóðlaga sem Bartók safnaði sem og þjóðlögum annarra þjóða í Mið- og Austur-Evrópu. Samanburður verður gerður á þessum píanóskóla Bartóks og öðru kennsluefni frá 20. og 21. öld og sérstaða Mikrokosmosar skoðuð í því ljósi. Bartók var sjálfur þaulvanur píanókennari og verða kennsluaðferðum hans lýst hér og vitnað í nemendur hans. Mikrokosmos er ekki aðeins skóli í píanóleik. Í honum endurspeglast hugmyndir Bartóks í tónsmíðum og opna glugga inn í heim hans sem tónskálds.