Hvar eru konurnar? Staða kvenna í sjávarútvegi á Íslandi í samanburði við helstu nágrannalönd

Abstract

Markmið með þessu verkefni er að skoða stöðu kvenna í stjórnunarstörfum í íslenskum sjávarútvegi. Verður staða þeirra í helstu nágrannalöndum einnig skoðuð til samanburðar. Gögnum um stöðu kvenna í sjávarútvegi, bæði hérlendis sem og erlendis, var aflað með því að rýna í rannsóknir sem gerðar hafa verið á efninu. Auk þess gerði höfundur könnun á kynjasamsetningu æðstu stjórnenda í stærstu sjávarútvegs- og útflutningsfyrirtækjum landsins. Konur hafa í aldanna rás gegnt veigamiklu hlutverki í sjávarútvegi Íslendinga en hann er einn af okkar mikilvægustu atvinnugreinum. Þrátt fyrir að konur séu um helmingur vinnuafls í sjávarútvegi þykir greinin vera afar karllæg, sama til hvaða landa er litið. Niðurstöður benda til þess að staða kvenna í stjórnunarstörfum í sjávarútvegi Íslands sé svipuð stöðu kynsystra þeirra í helstu nágrannaríkjum. Öllum stærstu sjávarútvegsfyrirtækjum heims er stýrt af karlmönnum og það sama er uppi á teningnum hér á landi. Konur eru vart sjáanlegar meðal æðstu stjórnenda en fjölgar eftir því sem neðar dregur í valdastiganum. Helst er að finna konur í æðstu stöðum fyrirtækja með fáum starfsmönnum eða ef um fjölskyldufyrirtæki er að ræða. Rannsóknir benda til þess að fyrirtæki með jafnari hlut kynja í stjórn, eða stjórnendateymi sínu, vegni betur en þeim þar sem hallar á annað kynið. Í því ljósi er mikilvægt fyrir eigendur sjávarútvegsfyrirtækja og annarra áhrifavalda í sjávarútvegi landsins að gera sér grein fyrir þeim ávinningi sem hlýst ef þeir kjósa að auka þátttöku og áhrif kvenna innan greinarinnar.