"Hverra manna ert þú?" Mótun leiðtoga í íslensku fjölskyldufyrirtæki

Abstract

Fjölskyldufyrirtæki eru algengasta rekstrarform fyrirtækja í heiminum í dag. Rannsóknir sýna að innan við þriðjungur þeirra lifa af aðra kynslóð. Leiðtogahlutverk í fjölskyldufyrirtækjum er mikil áskorun þar sem þau eru einstök og mun flóknari en önnur fyrirtækjaform. Í þessari rannsókn er lýst mótun leiðtoga í íslensku rótgrónu fjölskyldufyrirtæki þar sem þriðja kynslóð fjölskyldunnar er við stjórn. Þessi rannsókn er einstök að því leyti að hún skoðar samspil nærsamfélags, menntunar, tengslanets og starfsreynslu við mótun leiðtoga.Á Íslandi er sterk hefð fyrir þátttöku ungmenna í íþróttastarfi og störfum á vinnumarkaði samhliða skóla. Áhersla er á að viðkomandi standi sig vel í hverju því sem hann tekur sér fyrir hendur og sé sjálfstæður. Áður en leiðtogi rannsóknarinnar tók við fjölskyldufyrirtækinu starfaði hann í ólíkum fyrirtækjum, aflaði sér viðurkenndrar háskólamenntunar og var virkur í félagsstörfum. Frá unga aldri myndaði hann tengslanet og á sama tíma lærði hann að bera virðingu og umhyggju fyrir öðrum einstaklingum. Eftir arftakaskiptin hélt hann áfram að mótast í gegnum félagsstörf og samhliða því styrkti hann tengslanet sín enn frekar. Framvæmd var eigindleg rannsókn þar sem gögnin voru greind í anda grundaðrar kenningar. Tekin voru ítarleg viðtöl við fimm einstaklinga sem tengjast fyrirtækinu. Við vinnslu rannsóknar var jafnframt rætt við tvo sérfræðinga á Hagstofu Íslands til að glöggva sig betur á rekstrarformi fjölskyldufyrirtækja hér á landi.Niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna mikilvægi þess að mótun leiðtoga hefjist mjög snemma í íslensku samfélagi, í gegnum íþróttir, félagsstörf, menntun og starfsreynslu utan fjölskyldufyrirtækis, þar sem áhersla er á gott orðspor og myndun tengslaneta. Rannsóknin getur í framhaldi komið að góðum notum ef skoða á hvernig leiðtogar í öðrum fjölskyldufyrirtækjum hafa mótast á Íslandi. Jafnframt er mögulega hægt að nýta niðurstöður rannsóknarinnar til að undirbúa verðandi leiðtoga til forystu í fjölskyldufyrirtækjum á Íslandi. Þessi rannsókn felur í sér framlag til fræðasamfélagsins þar sem mótun leiðtoga í íslensku fjölskyldufyrirtæki hefur ekki verið rannsökuð áður.Lykilorð: fjölskyldufyrirtæki, mótun leiðtoga, ytri reynsla, tengslanet, umhyggja.