Frá hákarli til síldar. Atvinnu- og íbúaþróun í Árneshreppi á Ströndum 1850-1950

Abstract

Í þessari ritgerð ætla ég að skoða þær samfélagsbreytingar sem urðu í Árneshreppiá tímabilinu 1850-1950, kanna þróun atvinnuskiptingar og íbúadreifingar og reyna að svara eftirfarandi spurningum. Hvaða áhrif höfðu breytingar í atvinnumálumþjóðarinnar á íbúaþróun og -dreifingu í Árneshreppi? Hversu varanleg áhrif höfðuumsvif síldaráranna á byggðaþróun í Árneshrepp? Hvers vegna varð engin frekariþéttbýlismyndun í hreppnum eftir að vísar að þéttbýli höfðu orðið til á minnst þremurstöðum?Í þessum tilgangi mun ég vinna úr upplýsingum um fólksfjölda og atvinnustöðuúr manntölum teknum á árunum 1850 til 1950, og úr tölum um fædda, látna, brottfluttaog aðflutta úr kirkjubókum 1852-1942. Ég mun notast við ýmsar greinar úr héraðsritinuStrandapóstinum, auk bóka um sögu þessara staða má nefna bókina Hrundar borgireftir Þorstein Mattíasson, Strandamenn Jóns Guðnasonar, greinar úr safnritinu Strandir2, og Strandamannabók Péturs Jónssonar frá Stökkum, og stuðningsrit þar sem það ávið. Þar að auki mun ég notast við hreppsbækur Árneshrepps sem geymdar eru áÞjóðskjalasafni Íslands og á skrifstofu Árneshrepps. Einnig mun ég styðjast viðheimildarmenn frá Árneshreppi sem þekkja til einstakra þátta í ritgerðinni.