Ótrygg tilvist í ókunnu landi: Staða erlends verkafólks í hátekjulöndum í ljósi áhrifa nýfrjálshyggju

Abstract

Víða um heim hefur hlutfall erlends starfsfólks á vinnumörkuðum aukist gríðarlega á síðustu árum og áratugum. Orðræðan í kringum þessa þróun einkennist ýmist af athugasemdum um að erlent vinnuafl keyri áfram hagvöxt hátekjulanda eða skrímslavæðingu og hræðsluáróðri. Á sama tíma berast reglulega fréttir af hryllilegum vinnuskilyrðum erlends starfsfólks. Markmið þessarar ritgerðar er að varpa ljósi á stöðu og skilyrði erlends verkafólks á vinnumörkuðum hátekjulanda og fjalla um undirrætur, afleiðingar og birtingarmyndir þessarar stöðu. Þetta er gert meðal annars með því að skoða áhrif þeirra breytinga sem orðið hafa á vinnumörkuðum á síðustu áratugum vegna aukinna vinsælda nýfrjálshyggjuhygmynda. Slíkar hugmyndir byggjast meðal annars á afnámi ýmissa hafta og áherslu á sveigjanleika, en afleiðingarnar fyrir verkafólk felast oft í aukinni óvissu og ótryggum vinnuaðstæðum. Fræðimenn hafa í vaxandi mæli fjallað um þessa þróun í tengslum við hugtakið „precarity“ og hina svokölluðu „harkarastétt“, sem er skilgreind út frá slíkum ótryggum vinnuskilyrðum. Í þessari ritgerð er því einnig fjallað um erlent verkafólk sem hluta af harkarastéttinni og þá margvíslegu þætti sem stuðla að ótryggri stöðu þeirra á vinnumörkuðum.

The rate of migrant workers in labour markets around the world has increased enormously in the past years and decades. The discourse surrounding this development is on the one hand characterized by fearmongering and demonization of migrant workers and on the other hand by remarks about how migrant labour fuels the economic growth of high income countries. At the same time there are frequent news of migrant workers' terrible working conditions. The aim of this thesis is to shed light on the conditions of migrant workers in labour markets of high income countries and to examine the root causes, effects and manifestations of these conditions. This is achieved partly by looking at the influence of changes that have taken place in labour markets in the past decades due to increased popularity of neoliberal ideas. Such ideas are based in part on an emphasis on flexibility and deregulation, but the consequences for workers often consist of growing uncertainty and precarious working conditions. Academics have increasingly approached this development through the concept of precarity and the precariat, which is a social class defined by such insecure working conditions. This thesis will therefore also explore the topic of migrant workers as part of the precariat and the diverse factors that contribute to their precarious positions in labour markets.