Mat á fjárhagsstöðu fyrirtækja með notkun greiðslufallslíkana : rannsókn á áreiðanleika Z-skor aðferðafræðinnar

Abstract

Þessi ritgerð fjallar um greiðslufallslíkön og hvernig þau ákvarða lánshæfi og líkur á að fyrirtæki lendi í greiðsluerfiðleikum í framtíðinni. Skoðuð var starfsemi eins virtasta aðila hér á landi í miðlun á fjárhags- og viðskiptaupplýsingum, þ.á m. lánshæfismati og greiðslufallslíkum. Skoðunin leiddi í ljós hvernig greiðslufallslíkön eru smíðuð í lánastarfsemi, hvernig lánshæfismat er gert og hvernig líkur á greiðslufalli eru ákvarðaðar. Niðurstöður gáfu til kynna að slík líkön þurfi að byggja á góðum gögnum í miklu magni, innihalda fjölbreyttar breytur og byggja á bestu aðferðafræði sem völ er á til að geta skilað áreiðanlegu mati um fjárhagslegt hæfi fyrirtækja og hjálpað lánveitendum, fjárfestum og stjórnvöldum við ákvörðunatöku. Einnig var gerð greiðslufallsrannsókn á fyrirtækjum með starfsemi á Íslandi. Rannsóknin byggði á aðferðafræði Z-skor líkananna sem eru ein þekktustu greiðslufallslíkön sögunnar og beindist rannsóknin að því hvort aðferðafræðin gæti spáð með áreiðanlegum hætti fyrir um gengi fyrirtækja á Íslandi. Rannsóknarúrtakið innihélt 4909 fyrirtæki í mismunandi starfsemi en af þeim höfðu 296 lent í greiðsluerfiðleikum á árinu 2018. Notuð var ein útgáfa af Z-skor líkönunum til að spá fyrir um gengi þessara fyrirtækja og sýndu niðurstöður að Z-skor aðferðafræðin er ekki áreiðanleg til að meta hvort fyrirtæki á Íslandi muni lenda í greiðsluerfiðleikum. Rannsóknin gefur til kynna að ein frægasta aðferðafræði sögunnar eigi ekki við í nútíma viðskiptaumhverfi og að hægt sé að smíða töluvert áreiðanlegri líkön með öðrum aðferðum.