Eðli og eiginleikar smárra framhlaupsjökla á Tröllaskaga. Búrfellsjökull og Teigarjökull

Abstract

Markmið þessarar rannsóknar var að afla gagna sem geta aukið skilning á hegðunBúrfellsjökuls og Teigarjökuls, sem eru smáir framhlaupsjöklar á Tröllaskaga.Rannsóknarvinnan var að mestu unnin árin 2007 – 2008 þegar gögnum var safnað umlandmótunarumhverfi, framhlaupasögu og hegðun jöklanna.Megin drættir landmótunarumhverfis jöklanna eru settir fram í líkani fyrirframhlaupsjökla á Tröllaskaga, byggt á gögnum frá þessum tveim jöklum. Jökulgarðar semmyndaðir voru við framhlaup jöklanna eru flestir litlir og mynda einskonar þrep inn áurðarbynk alsettann haugaruðningi. Landmótunarumhverfið er frekar fábreytt samanboriðvið líkan Evans og Rea (2003) og er talið skýrast að hluta af fínefnasnauðu setumhverfijöklanna. Talið er víst að sum landform hafi ekki myndast við framhlaup jöklanna, t.d.Stórurð við Búrfellsjökul, sem er túlkuð sem gamall grjótjökull afleiddur af jökli.Öll ummerki framhlaupa eru frá seinni hluta Litlu Ísaldar og virðast jöklarnir hafahlaupið á um 30 – 60 ára fresti síðan þá. Ummerkjum eldri framhlaupa gæti hafa verið eyttaf framhlaupum á Litlu Ísöld, þegar jöklarnir náðu mestri útbreiðslu á nútíma.Í framhlaupi Búrfellsjökuls árin 2001 – 2004 jókst flatarmál jökulsins um 16% viðum 50 – 250 m framgang jökuljaðars. Efra svæði jökulsins þynntist að meðaltali um 18 men neðra svæðið þykknaði um 16 m. Jökulhlaup í Búrfellsá markaði lok framhlaupsins árið2004. Talið er að jökulhlaupið hafi orsakast af því að vatn hafi þrýstst undan jöklinum erísbylgja framhlaupsins náði jökulsporði.Afkoma dal- og skálarjökla í fjallaumhverfi eins og Tröllaskaga stjórnast helst afvetrarákomu, úrkomu, skafrenningi og snjóflóðum, og meðal sumarhita. Þó rúmmál beggjajöklanna hafi minnkað síðustu árin er Teigarjökull að byggjast upp fyrir nýtt framhlaup.Verði veðurfar svipað eða hlýrra í framtíðinni en síðustu 10 ár er líklegt aðframhlaupavirkni minnki og jöklar á Tröllaskaga geti horfið á næstu 50 – 100 árum.