Chronotypes and Insomnia in Iceland : how does chronotype affect insomnia, as well as anxiety, depression and SAD for people in Iceland?

Abstract

Bakgrunnur: Dægurgerðir er hugtak sem lýsir sólahringstakti einstaklings og hvernig líffræðileg klukka hans samstillir hugræna, hegðunar og lífeðlisfræðilega ferla sem rísa í samræmi við fyrripart eða seinnipart dagsins. Morningness-Eveningness Questionnaire (MEQ) er spurningalisti sem mælir það hvort einstaklingar eru morguntýpur eða kvöldtýpur. Fyrri rannsóknir hafa sýnt að það er marktækur 3ja klukkustunda munur á hápunkti dægursveifla milli morgun- og kvöldtýpa. Íslendingar fara að jafnaði seinna að sofa en aðrir Evrópubúar og tilgátur hafa verið settar fram um að það sé sökum þess að Ísland er í vitlausu tímabelti. Þetta gæti þýtt að dægurgerð Íslendinga sé að jafnaði seinni með tilliti til landfræðilegrar staðsetningar og að þeir upplifi meiri klukkuþreytu (social jetlag) miðað við aðrar þjóðir. Margar rannsóknir hafa sýnt fram á tengsl dægurgerða við þunglyndi eða þunglyndislotur í tengslum við aðra sálfræðilega kvilla. Af sálfræðilegum heilsufarsvandamálum er svefnleysi með þeim algengari og það hefur sterka fylgni við aðra sálfræðilega kvilla, sérstaklega þunglyndi og kvíða. Tilgátur eru á lofti um að meðferð við svefnvandamálum gætu mögulega komið í veg fyrir þróun þunglyndis. Það er fylgni milli þess að vera kvöldtýpa, þjást af skammdegisþunglyndi (SAD) og að eiga við svefnvandamál að stríða og margar rannsóknir hafa sýnt greinilegan mun milli morguntýpa og kvöldtýpa þegar kemur að svefngæðum. Kvöldtýpur eru viðkvæmari fyrir klukkuþreytu og er það talið geta gefið til kynna að það að vera kvöldtýpa sé ákveðinn áhættuþáttur þegar kemur að því að þróa með sér skammdegisþunglyndi fyrir þá sem þjást þegar af svefnleysi. Niðurstöður fyrri rannsókna vöktu áhuga okkar og vildum við því skoða tengslin milli dægurgerða, svefnleysis, kvíða, þunglyndis og skammdegisþunglyndis. Rannsóknarspurningin okkar er: Hvaða áhrif hefur dægurgerð á svefnleysi, ásamt kvíða, þunglyndi og skammdegisþunglyndi hjá Íslendingum? Tilgátan okkar er: Það er fylgni milli dægurgerða og svefnleysis. Aðferð: Okkar úrtak innihélt 261 þátttakanda. Eftir að hafa tekið út brottfallsgildi, þátttakendur sem búa ekki á Íslandi og þá hafa ekki íslensku sem móðurtungumál, voru 249 þátttakendur innifalnir í rannsókninni. Spurningalistarnir sem við lögðum fyrir þátttakendurna voru SPAQ, MEQ-IS, MIQ-RS-IS, BIS-IS, PHQ-9 og DASS. Óháða breytan okkar var dægurgerð og háðu breyturnar okkar voru svefnleysi, kvíði, þunglyndi og skammdegisþunglyndi (SAD). Við skoðuðum einnig breyturnar kyn og aldur sem óháðar breytur, til þess að sjá hvort það væri munur þar þegar kemur að dægurgerðum. Fyrir tölfræðiúrvinnslu gagnanna notuðum við óstikaða dreifigreiningu (ANOVA), kí-kvaðratpróf, og tvíkosta aðhvarfsgreiningu með Raðgerðinni gml().Niðurstöður: Það var marktækur munur á milli dægurgerða í tengslum við svefnleysi (p<.001), þunglyndi (p<.001), kvíða (p<.001) og skammdegisþunglyndi (p=.036). Það var marktækur munur þegar kom að aldri og dægurgerðum (p<.001). Þegar við skoðuðum kyn í tengslum við háðu breyturnar okkar, reyndist enginn marktækur munur vera þar á milli. Ályktun: Fleiri rannsóknir eru nauðsynlegar til þess að skilja áhrif þess að vera í röngu tímabelti á dægurgerðir, líkt og á Íslandi. Við mælum með samanburði á íslensku úrtaki við úrtak sem býr í réttu tímabelti til að sjá áhrif þess á svefnleysi, þunglyndi, kvíða og skammdegisþunglyndi. Lykilhugtök: Ísland, dægurgerð, svefnleysi, þunglyndi, kvíði, skammdegisþunglyndi (SAD)

Background: Chronotype is what is used to describe how an individual’s rhythm in the circadian system coordinates their biological clock in relation to cognitive, behavioral and physiological processes which surge accordingly later or earlier in the day. The Morningness-Eveningness Questionnaire (MEQ) identifies individuals as either morning types or evening types. Former studies have shown a significant 3-hour difference between core rhythm peaks in morning and evening types. Icelandic people go to bed later than people in other European countries and it is hypothesized that a wrong time-zone is responsible. This means that chronotypes in Icelandic people are usually later considering geographical location and that they experience more social jetlag compared to other countries. Numerous studies have connected chronotype to depression or depressive episodes in other psychological disorders. Insomnia is one of the most frequently diagnosed psychological health problem and it has a strong association with other psychiatric disorders, especially depression and anxiety. It has been suggested that some treatments for sleep disturbances could even prevent the development of depression. There is a correlation between being an evening type, experiencing seasonal affective disorder (SAD) and having sleep problems and many studies have shown differences between morning types and evening types when it comes to duration and quality of sleep. Evening types are more sensitive to social jetlag and it has been suggested that being an evening type is a risk factor for the development of affective disorder for those who suffer from insomnia. The results of previous research intrigued us, and for that reason, we wanted to assess the connection between chronotypes and insomnia, anxiety, depression and SAD. Our research question is: How does chronotype affect insomnia, as well as anxiety, depression and SAD for people in Iceland? Our main hypothesis is: There is an association between chronotype and insomnia.Methods: The sample of this study consist of 261 participants. After excluding missing data, people not living in Iceland and those who do not have Icelandic as their native language, 249 participants were included in our final analysis. The questionnaires submitted to the participants were SPAQ, MEQ-IS, MIQ-RS-IS, BIS-IS, PHQ-9 and DASS. Our independent variable was chronotype and our dependent variables were insomnia, anxiety, depression and seasonal affective disorder (SAD). We also used gender and age as an independent variable to see if there was any difference in relation to chronotypes. For our statistical evaluation, we used descriptive statistics, non-parametric ANOVA, chi-square test and binomial logistic regression model with the R-function gml().Results: We found a significant difference between chronotypes where evening types had higher score on insomnia (p<.001), depression (p<.001), anxiety (p<.001) and SAD (p=.036). A significant difference was between age groups when it came to chronotypes (p<.001). We found no significant difference when it came to gender in relation to all the dependent variables. Conclusion: Further research is required in order to fully understand how a wrong time-zone affects chronotypes, like in Iceland. We suggest that the population of Iceland should be compared to those living in a correct time-zone to see how that contributes to the prevalence of insomnia, depression, anxiety and SAD.Keywords: Iceland, chronotype, insomnia, depression, anxiety, seasonal affective disorder (SAD)