Effects of patient vulnerability, and main effect strength and valence, on side-effect intentionality judgements

Abstract

Hið svokallaða Knobe-effect á sér stað þegar neikvæðar afleiðingar af gjörðum annarra eru metnar af meiri ásetningi en jákvæðar afleiðingar (Knobe, 2003a; Feltz, 2007). Knobe (2010) hélt því fram að lykilatriði í því að meta hvort afleiðingar eru metnar af meiri eða minni ásetningi snúi að því hversu vel þær endurspegla kjarnann (e. essence) í gjörðum þess sem framkvæmir þær. Fjöldi rannsakenda hafa haldið því fram að siðferðislegt mat hafi áhrif á mat á ásetningi (Cova & Naar, 2012; Knobe, 2003b; Knobe, 2010; Pettit & Knobe, 2009; Tannenbaum et al., 2007, e.g.,), en samkvæmt kenningunni um dyadic morality er eitt af því sem hefur áhrif á mat á siðferði það hversu berskjaldaður hópurinn er sem verður fyrir skaða (Schein & Gray, 2018). Í þessari rannsókn skoðuðum við hvort styrkleiki neikvæðra megináhrifa og hversu berskjaldaðir hóparnir voru sem neikvæðu afleiðingarnar komu niður á hafi áhrif á mat fólks á ásetningi, þegar neikvæðu afleiðingarnar eru alltaf þær sömu. Nánar tiltekið vildum við athuga hvort að styrkur neikvæðra megináhrifa (þ.e. í þeim tilfellum sem gjörðir eru gríðarlega slæmar), muni valda því að neikvæðar afleiðingar falli í skuggann af megináhrifunum og hafi þannig áhrif á mat fólks á ásetningi. Við skoðuðum einnig hvort að það hversu berskjaldaður hópurinn er sem verður fyrir neikvæðu afleiðingunum hafi áhrif á mat á ásetningi þegar afleiðingarnar eru alltaf þær sömu. Einnig athuguðum við hvort megináhrif siðferðislegra gilda hafi áhrif á mat fólks á ásetningi og hvort og hvernig þetta tengist styrkleika megináhrifa þegar neikvæðu afleiðingarnar eru alltaf þær sömu. Notuð var netkönnun þar sem þátttakendur (N=141) voru beðnir um að meta ásetning á neikvæðum afleiðingum í mismunandi dæmum þar sem við höfðum stjórnað breytum fyrir styrk og gildi megináhrifa auk þess hversu berskjaldaðir hóparnir voru. Niðurstöður á mati þátttakenda á ásetningi neikvæðu afleiðinganna sýndu að ekki voru áhrif af afar slæmum megináhrifum, sem og áhrifum af því hversu berskjaldaðir hóparnir voru. Þetta gefur til kynna að styrkleiki megináhrifa gegni ekki lykilhlutverki þegar kemur að mati þátttakenda á því að hversu miklu leyti afleiðingarnar tengjast megináhrifunum þegar þær eru alltaf þær sömu. Þar að auki sýndu niðurstöðurnar að forþekking á neikvæðu afleiðingunum virðist nægja til þess að gerandanum sé kennt um afleiðingarnar og því séu þær dæmdar sem ásetningur óháð því hversu siðferðislega jákvæð eða neikvæð upphaflegu markmið gerandans voru og hversu berskjaldaður hópurinn er sem varð fyrir afleiðingunum.Lykilhugtök: Knobe áhrifin, mat á ásetningi, megináhrif, afleiðingar

The so-called Knobe effect occurs when bad side-effects of an action are considered to be brought about intentionally, but good side-effects of the same action are considered to be less intentional (Knobe, 2003a; Feltz, 2007). Knobe (2010) suggested that a key factor in determining whether a side-effect is judged to be intentional or not may be the extent to which it is perceived as essential to the action undertaken by an agent. Additionally, a number of researchers have argued that moral judgement plays an important role in judgements of intentionality (Cova & Naar, 2012; Knobe, 2003b; Knobe, 2010; Pettit & Knobe, 2009; Tannenbaum et al., 2007, e.g.,). According to the Theory of Dyadic Morality, vulnerability of the patient is a way to affect how morally bad an action is perceived to be (Schein & Gray, 2018). In this research we examined whether the intensity of a negative main effect and the vulnerability of a patient affected, affects people’s judgement of intentionality when the negative side-effect is held constant. Our intuition was that if the intensity of a negative main- effect is extremely high (i.e., in case of an extremely bad action), a negative side-effect should be overwhelmed by the main effect, becoming less essential to the action, and that this should affect intentionality judgements. Further, the vulnerability of the patient should also affect how intentional the negative side-effect of an action is thought to be, owing to its effect on the perceived morality of the action. We also examined whether main effect valence affects people’s judgements of intentionality and whether and how this interacts with the intensity of the main effect when the negative side-effect is held constant. To examine these issues, we designed an online survey and created scenarios where we manipulated strength and valence of the main effect as well as the vulnerability of a patient. We asked participants (N=141) to give their judgement of intentionality of the negative side-effect. We found evidence against an effect of an extremely negative main effect, as well as evidence against an effect of the vulnerability of the patient, on participants’ judgements of intentionality of the negative side- effect. This indicates that the intensity of the main effect does not play a key role in participants’ perception of how essential the negative side-effect is to the action taken, when the side-effect is held constant. Furthermore, judging from our results, foreknowledge about negative consequences seems to be enough for agents to deserve blame for side-effects and they are therefore judged to be intentional, regardless of how morally good or bad the agent’s initial goals were and how vulnerable the patient is.Keywords: Knobe effect, side-effect effect, judgement of intentionality, main effect, side- effect