Hugarró : reynsla þolenda kynferðisbrota af því að leggja fram kæru hjá lögreglu og þiggja sálfræðiviðtal að lokinni skýrslutöku

Abstract

Frá árinu 2018 hefur verið í boði fyrir þolendur kynferðisobeldis að fara í sálfræðiviðtal að lokinni skýrslutöku hjá lögreglu hér á landi en lítið er til af rannsóknum um það hvort sálfræðiviðtal í kjölfar skýrslutöku hafi mikilvægu hlutverki að gegna fyrir andlega heilsu þeirra og líðan. Meginmarkmið rannsóknarinnar var því að kanna reynslu fórnarlamba kynferðislegs ofbeldis af skýrslutöku hjá lögreglu og sálfræðiviðtali eftir skýrslutöku. Rannsóknin er eigindleg og var fyrirbærafræði Vancouver-skólans notuð. Tekin voru samtals fjögur viðtöl við tvo þolendur kynferðislegs ofbeldis. Báðir þátttakendur fóru í skýrslutöku hjá Lögreglu Norðurlands eystra og fengu sálfræðiviðtal að því loknu. Rannsóknin er partur af umbótaverkefni á vegum Lögreglustjórans á Norðurlandi eystra, Sjúkrahússins á Akureyri, Heilbrigðisstofnun Norðurlands og Rannsóknamiðstöðvar gegn ofbeldi við Háskólann á Akureyri. Í þessari ritgerð verður rætt almennt um kynferðisofbeldi, ásamt því að fjalla um afleiðingar og viðbrögð við kynferðisofbeldi, áfallastreituröskun, kærumál kynferðisbrota, skýrslutöku hjá lögreglu og fyrri rannsóknir. Í niðurstöðum kemur fram hversu mismunandi reynsla þátttakenda var á bæði skýrslutöku og sálfræðiviðtali en einnig verður rætt um sameiginlega og mismunandi þætti sem komu upp í viðtölunum við þátttakendur. Til dæmis verður talað um mikilvægi sálfræðihjálpar í kjölfar kynferðislegs ofbeldis, viðtalsaðferðir lögreglu og sálfræðinga, framkomu lögreglu við brotaþola, framkomu sálfræðinga við brotaþola, lengd kæruferlis og hvaða andlegu áhrif þetta hafði á þátttakendur. Annar þátttakandinn var með betri reynslu á réttarkerfinu en hinn og er sérstaklega fjallað um það. Einnig verður rætt mikilvægi þess að nota rétta viðtalsaðferð bæði í skýrslutöku og í viðtali hjá sálfræðingi. Fjallað var um samtökin Stígamót og hvaða áhrif það hafði á annan þátttakandann að leita þangað. Ályktað er svo að þörf sé á að skoða betur viðtalstækni lögreglumanna í skýrslutöku þegar brotaþolar kynferðisofbeldis eiga í hlut og mögulega sálfræðinga sem starfa innan réttarkerfi landsins og koma til með að taka á móti þeim brotaþolum í kjölfar skýrslutöku.Lykilorð: Kynferðislegt ofbeldi, skýrslutaka, sálfræðiviðtal, brotaþolar.

Since 2018, victims of sexual violence in Iceland have been offered interviews with a psychologist after giving the police their statements. Today there has been little to no research done about as to if the psychologist interviews actually work for the better. The main goal of this research paper was to explore the victims experience on pressing charges, the police statements and the psychologist interviews following the police statements. In this research paper the Vancouver school of phenomenology was used. This is a qualitative research where four interviews were conducted with two participants who had both pressed charges, had completed a police statement and had an interview with a psychologist. This research is done in cooperation with the Police in North-eastern Iceland, the Hospital of Akureyri, the Health Institution of northern Iceland and the Research Center Against Violence at the University of Akureyri. In this research paper sexual violence, the consequences and reactions to sexual violence, post-traumatic stress disorder and previous research done on the matter along with other important factors are discussed. In the results the different experiences the participants had both with the police statements and the psychologist interviews are discussed. Also, the themes that came up during the analyzation of the interviews that were conducted. The importance of getting appropriate help after experiencing sexual violence, police interview methods and psychologist interview methods are also discussed. In addition to the length of the process when charges have been pressed and what kind of psychological effect this has had on the participants. One of the participants had a better experience than the other one and that was discussed specifically. Last but not least the importance of conducting interviews with the correct interview methods are discussed. It is concluded that interview methods used by police and possibly psychologists who work in the justice system should be looked at and improved, especially when victims of sexual violence are involved.Keywords: Sexual violence, police statements, psychologist interviews, victims