Tannlæknaótti, -kvíði og -fælni meðal nema við Háskóla Íslands

Abstract

Inngangur: Tannlæknaótti, -kvíði og –fælni eru hugtök sem lýsa kvíðatengdri upplifun einstaklinga af tannlækningum. Slík upplifun getur haft alvarlegar afleiðingar fyrir tannheilsu einstaklinganna, sem forðast gjarnan tannlæknaheimsóknir. Slök tannheilsa getur haft víðtæk líkamleg og andleg áhrif á viðkomandi því tennur og tannheilsa spila stórt hlutverk þegar kemur að almennum lífsgæðum og vellíðan einstaklinga.Tilgangur: Markmið rannsóknarinnar var að kanna umfang tannlæknaótta, -kvíða og -fælni meðal nema í grunnnámi við Háskóla Íslands.Aðferðir: Rannsóknin var megindleg. Rafræn könnun var send á alla nemendur skráða í grunnnám við Háskóla Íslands í febrúar 2019. Þekktur alþjóðlegur spurningalisti (MDAS) var notaður til að mæla umfang tannlæknaótta, -kvíða og –fælni á meðal nemanna, en spurningalistinn í heild sinni samanstóð af 16 spurningum. Unnið var úr gögnum með lýsandi tölfræði og niðurstöður birtar í texta, töflum og myndum.Niðurstöður: Af þeim 6995 nemendum sem spurningalistinn var sendur til tóku 641 nemandi (9,2%) þátt, en svör frá 637 (9,1%) voru nýtt til úrvinnslu. Konur voru í miklum meirihluta, 82,7% (n=526) og flestir þátttakendur, 53,3% (n=341), voru á aldursbilinu 20-24 ára. Næstum tveir-þriðjuhlutar þátttakenda, 64,6% (n=410), höfðu búið í Reykjavík mestan hluta ævi sinnar. Samkvæmt svörum þátttakenda mældust 19,2% (n=122) með miðlungs tannlæknakvíða, 18,0% (n=115) með mikinn og 26,5% (n=169) með verulegan tannlæknakvíða eða tannlæknafælni samkvæmt MDAS-aðferðinni. Meirihluti þátttakenda, 88,0% (n=560) hafði sótt sér tannlæknaþjónustu síðastliðin tvö ár. Ályktun: Niðurstöðurnar benda til að tannlæknakvíði sé raunverulegt vandamál á meðal ákveðins hóps nema við grunnnám við HÍ. Ætla má að umfang vandans sé sambærilegt á meðal annarra hópa þjóðfélagsins og megi því rekast á hann víða. Mælt er með því að einstaklingar sem þjást af tannlæknaótta, -kvíða eða -fælni, leiti sér faglegrar aðstoðar til að hægt sé að koma í veg fyrir skaðleg áhrif vandans á tannheilsu og lífsgæði.Efnisorð: MDAS, tannlæknaótti, tannlæknakvíði, tannlæknafælni, tannsmíði.

Introduction: Dental fear, -anxiety and –phobia are concepts that describe anxious provoking emotions or experiences in relation to dentistry. Such emotions can lead to severe consequences for people´s dental health, since those who suffer from it often avoid dental appointmens. Poor dental health can have extensive physical- and emotional influence on the person suffering from it, since teeth and dental health play a big part in the person´s quality of life and general well-being.Purpose: The purpose of this study was to evaluate the extent of dental fear, -anxiety or -phobia, amongst students at the University of Iceland.Methods: The study was quantitative in design. Questionnaires were sent by electronic mail to every undergraduate student registered at the University of Iceland in February 2019. A well-known, international questionnaire (MDAS) was used to measure the extent of dental fear, -anxiety and -phobia amongst the students, but the questionnaires were in total 16 questions. The results were presented in text, charts and graphs.Results: Of the 6995 undergraduate students registered at the University of Iceland in February 2019, 641 (9,2%) returned the questionnaire, but answers from 639 (9,1%) were used in the study. A vast majority, 82,7% (n=526), of the participants were women, and most of the students, 53,3% (n=341), were in the age group 20-24 years old. Almost two-thirds of the participants, 64,6% (n=410), had been living in Reykjavík most of their lives. According to the MDAS-method, 19,2% (n=122) had moderate dental anxiety, 18,0% (n=115) high dental anxiety and 26,5% (n=169) had extremely high dental anxiety or -phobia. The majority of the students, 88,0% (n=560), had attended a dental appointment in the last two years.Conclusion: The results indicate that the presence of dental fear, -anxiety and -phobia is a real problem in a certain group of undergraduate students at the University of Iceland. It can be assumed that the extent of the problem is similar elsewhere in our community. It is recommended that individuals suffering from dental fear, -anxiety or -phobia, seek professional help to prevent adverse effects on dental health and quality of life.Key words: MDAS, dental fear, dental anxiety, dental phobia, dental technology.