Groundfish species diversity and assemblage structure in Icelandic waters during a period of rapid warming (1996-2007)

Abstract

Hlýnandi loftslag undanfarinna ára hefur valdið breytingum á útbreiðslufiskitegunda á norðurhveli jarðar. Ólík svörun tegunda við hækkandi hita getur leitttil breytinga á samfélagsgerð og staðbundnum tegundafjölda. Í kjölfar breytinga ásjávarhita hafa verið skráðar breytingar á stofnstærð og útbreiðslu nokkurrafiskitegunda á Íslandsmiðum. Markmið þessarar rannsóknar voru að kannabreytingar á útbreiðslu, fjölbreytileika og samfélagsgerð botnfiska á Íslandsmiðum áhlýnunarskeiði og hvaða umhverfisþættir ráða þeim.Í rannsókninni voru notuð gögn Hafrannsóknastofnunarinnar úr árlegum (1996-2007) stofnmælingum botnfiska að hausti (október). Í stofnmælingunni eru sömustöðvar endurteknar ár hvert. Klasagreining (hierarchical cluster analysis) var notuðtil að skilgreina samfélög fiska á tveimur tímabilum og fjölþáttagreiningin CCA(canonical correspondence analysis) til að kanna tengsl milli samfélaga og hitastigs,dýpis, breiddar- og lengdargráðu og ára. Einnig voru notaðir tveirfjölbreytileikastuðlar; fjöldi tegunda og Shannon index. Tengsl fjölbreytileika oghitastigs, dýpis, frumframleiðslu, staðsetningar og ára voru könnuð með GAMlíkönum (generalized additive models).Fjögur meginsamfélög með útbreiðslu í suðvestur-djúpi, norður-djúpi, suðurlandgrunni og með víða útbreiðslu á landgrunni voru greind með klasagreiningu.Samfélög í köldum sjó djúpt norður af landinu voru óbreytt á rannsóknartímanum, ensamfélagsgerð tegunda í breytilegri hlýsjó yfir landgrunninu sýndu meiri breytingar ásama tímabili. Fjölþáttagreining sýndi líka fram á aukið vægi hlýsjávartegunda áþessu hlýnunarskeiði. Í ljós kom að fjölbreytileiki var mismunandi eftir árum ogstaðsetningu, auk þess sem hann breyttist með dýpi og hitastigi. Tegundafjöldi jókstmeð hitastigi og tíma suður og vestur af landinu, en minnkaði fyrir norðan og austanland. Á sumum svæðum þar sem fjöldi tegunda var mikill var Shannon index lágur.Þetta gefur til kynna að þrátt fyrir að margar tegundir séu á þessum svæðum, þá ereinstaklingsfjöldi flestra þeirra lítill.