Málsmeðferðarreglur stjórnsýsluréttar og ferlar

Abstract

Við töku stjórnvaldsákvarðana eru stjórnvöld bundin m.a. af stjórnsýslulögum nr. 37/1993 og málsmeðferðarreglum sem mynda hluta af þeim. Þetta eru þær lagareglur sem eru til umfjöllunar sem og mál sem koma til kasta umboðsmanns Alþingis vegna brota á þessum reglum. Málsmeðferðarreglurnar sem fjallað verður um eru leiðbeiningarskyldan, málshraðareglan, rannsóknarreglan og andmælaréttur. Farið er yfir mál tengd þessum reglum og þau sett upp sem teiknaðir ferlar. Valin mál sem komu til kasta umboðsmanns Alþingis eru reifuð í tengslum við hverja málsmeðferðarreglu og málið síðan rakið sem teiknaður ferill. Til hliðar við hvern feril er annar ferill sem sýnir hvernig málið ætti að vera. Yfirlitsferill Orkustofnunar fyrir vatnsaflsvirkjanir undir 10 MW er sýndur annars vegar sem texti og töflur og hins vegar sem teiknaður ferill. Markmiðið er að sýna muninn á samfelldum texta og myndrænni framsetningu á flóknu ferli. Í niðurstöðum er fjallað um hvernig til tókst og rannsóknarspurningunum svarað; er unnt að lýsa málsmeðferð stjórnsýsluákvarðana sem ferlum og eru þeir heppilegt verkfæri til að lýsa mögulegu flækjustigi við töku slíkra stjórnvaldsákvarðanna. Það er í raun ekkert því til fyrirstöðu að nýta ferla til að tjá og lýsa ferlum einföldum sem flóknum. Það hefur verið sýnt fram á minnkaða sóun í ferlum með því að teikna þá og er þá verið að tala um skýra ábyrgð á öllum stigum máls, betri skilning þeirra sem ákvörðunin beinist að sem og þeirra sem taka ákvarðanirnar, færri mistök og skemmri tíma við framkvæmd mála.