Norræna velferðarmódelið: Einkenni og árangur

Abstract

Norðurlöndin hafa lengi verið þekkt fyrir viðamikil velferðarríki og varð sérstaða þessara ríkja eftirtektarverð á eftirstríðsárunum, einkum eftir 1960. Á undanförnum árum hefur verið litið til þeirra sem fyrirmyndir á sviði velferðar. Í þessu riti er gert grein fyrir sögu og þróun velferðar á Norðurlöndunum. Norðurlöndin sem fjallað er um eru Svíþjóð, Danmörk, Noregur og Finnland þar sem Ísland er oft undanskilið í erlendum rannsóknum á sviði velferðarrannsókna. Ásamt því að gert er grein fyrir þeirri stefnu sem Ísland tók í velferðarmálum eftir að það öðlaðist sjálfstæði. Stærsti hluti ritgerðarinnar fer í að reifa sögu norræna velferðarmódelsins ásamt því að fjalla um einkenni og árangur þess. Fjallað er um danska félagsfræðinginn Gösta Esping-Andersen og kenningu hans um þrjú ólík velferðarlíkön. Þá er einnig fjallað um þá gagnrýni sem Esping-Andersen hefur hlotið fyrir kenningar sínar. Í þeirri umfjöllun er greiningarlíkan Diane Sainsbury skoðað og leitast við að svara spurningunni hvort þurfi að bæta við fleiri kerfum velferðarmódela við hin upprunalegu þrjú kerfi sem Esping-Andersen setti fram. Að lokum er spurningunni um hvort íslenska velferðarríkið tilheyri norræna velferðarmódelinu að hluta eða að fullu svarað.