Hagræn áhrif ráðstöfunar séreignarsparnaðar til greiðslu húsnæðislána

Abstract

Árið 2014 bauð ríkisstjórnin upp á úrræði sem heimilar notkun séreignarsparnaðar til skattfrjálsrar niðurgreiðslu á húsnæðislánum. Hagrænu markmið þessa úrræðis voru að lækka skuldastöðu íslenskra heimila, auka ráðstöfunartekjur þeirra og hvetja til sparnaðar. Þegar þetta úrræði var kynnt árið 2013 átti það að gilda í þrjú ár eða frá árinu 2014 til ársins 2017. Síðan þá hefur það hins vegar verið framlengt í tvígang og gildir síðasta framlenging til ársins 2021. Tilgangur ritgerðarinnar er að skoða hvaða hagrænu áhrif þetta úrræði hefur haft og hvort æskilegt teljist að halda því áfram. Niðurstöður eru á þann veg að þörfin fyrir lækkun á skuldastöðu heimilanna sé ekki jafn mikil og hún var þegar úrræðið tók fyrst gildi og óháð því þá hefur úrræðið ekki verið mjög skilvirk leið til að lækka skuldastöðu, auka neyslu eða hvetja til sparnaðar. Einnig eru ekki næg hagræn rök fyrir því að halda ætti áfram með úrræðið og það gæti jafnvel leitt til óæskilegra langtímaafleiðinga.