Langtímaáhrif brunaáverka á heilsu fullorðinna: Áhrif á geðheilsu

Abstract

Bakgrunnur: Brunaáverkar geta haft langtímaafleiðingar í för með sér á heilsu og lífsgæði þeirra sem brenna. Alvarlegir brunaáverkar geta haft langtímaáhrif á líkamlega, geðræna og félagslega heilsu. Áhrif brunaáverka á geðheilsu geta verið alvarlegar. Brunaáverkar auka verulega hættu á geðröskunum líkt og þunglyndi, kvíða og áfallastreitu. Á Íslandi hafa áhrif brunaáverka á heilsu og lífsgæði þeirra sem brenna lítið verið skoðuð. Þessi ritgerð var unnin úr gögnum rannsóknarinnar „Langtímaáhrif brunaáverka á heilsu fullorðinna einstaklinga“ sem framkvæmd var árið 2019.Markmið: Markmið þessarar rannsóknarskýrslu er að skoða langtímaáhrif brunaáverka á heilsu og lífsgæði fullorðinna einstaklinga. Lögð verður sérstök áhersla á langtímaáhrif brunaáverka á geðheilsu.Aðferð: Rannsóknin var lýsandi rannsókn með megindlegri aðferðafræði. Spurningalisti var sendur út á alla einstaklinga 18 ára og eldri sem uppfylltu þátttökuskilyrði. Þessir einstaklingar áttu það sameiginlegt að hafa legið á Landspítala í a.m.k. 24 klukkustundir í kjölfar bruna, á árunum 2003 til og með 2018. Spurningalistinn var sendur á 180 einstaklinga og af þeim svöruðu 66. Spurningalistinn sem sendur var á úrtakið innihélt þýdda útgáfu af mælitækinu Burn Specific Health Scale – Brief (BSHS-B), bakgrunnspurningar, EQ-5D og viðbótarspurningar. Aðeins verður fjallað um niðurstöður úr BSHS-B og bakgrunnsspurningum hér. Niðurstöður: Meirihluti þátttakenda voru karlar (77%) og var meðalaldur 45,7 ára. Þeir kvarðar BSHS-B sem komu lægst út og voru metnir hafa mestu áhrifin voru kvarðarnir hitanæmi, tilfinningar og sjálfsímynd. Sá kvarði sem kom hæst og var metinn hafa minnstu áhrif á lífsgæði og heilsu var kvarðinn samskipti við aðra. Enginn kvarði fór undir 4 á skalanum 1-5 og voru því heildaráhrif brunaáverka á þátttakendur lítil. Þó voru einstaka þátttakendur sem töldu brunann hafa haft töluverð áhrif á lífsgæði sín og heilsu. Ályktun: Þátttakendur töldu áhrif brunaáverka á heilsu sína og líðan vera lítil. Hinsvegar eru einstaklingar sem meta tilfinningalega líðan sína og líkamsímynd verri og þyrftu mögulega á frekari þjónustu að halda. Þarf því að skoða frekar þennan hóp með tilliti til heilsu hans og lífsgæða og meta þörf fyrir stuðning frá heilbrigðiskerfinu, bæði til skamms- og langtíma. Hafa þarf í huga að svarhlutfall í rannsókninni var lágt og því óvisst hvort niðurstöðurnar eru yfirfæranlegar á þýðið. Lykilorð: Bruni, lífsgæði, langtímaáhrif, BSHS-B, geðheilsa

Burn injuries can cause long-term effects on health and quality of life for those who sustained burn injuries. Serious burn injuries can have long-term effects on physical, mental and social health as well as increase the risk of mental disorders such as depression, anxiety and post-traumatic stress disorder (PTSD). In Iceland, the long-term effects of burn injuries on the health and quality of life have not been researched. This thesis was based on data and material from the research "Long-term effects of burn injury on adult health" conducted in the year 2019.Objective: The objective of this research report is to examine the long-term effects of burn injuries on the health and quality of life of adults. Emphasis will be placed on the long-term effects of burn injuries on mental health.Method: The study was a descriptive study using quantitative methods. A questionnaire was sent to all individuals 18 years and older who met the eligibility criteria. These individuals had in common to have been hospitalized at Landspitali -The National Universtiy Hospital of Iceland for at least twenty-four hours following a burn injury, during the period from 2003 throughout 2018. The questionnaire was sent to 180 individuals, of whom 66 responded. The questionnaire sent to the sample contained a translated version of the Burn Specific Health Scale - Brief (BSHS-B), background questions, EQ-5D, and additional questions. Only BSHS-B results and background questions will be discussed here.Results: The majority of participants were men (77%) and their average age was 45.7 years . The BSHS-B domains that had the highest impact on health and quality of life were heat sensitivity, affect and body image. The domain that had the least impact on quality of life and health was the domain of interpersonal relations. All scores were above 4 on a scale of 1-5. The overall effect of burn injuries on participants was minimal. However, individual participants within the sample had a significant impact on their quality of life and health.Conclusion: The long-term effetcs of burn injuries on the health and quality of life of Icelandic participants was minimal. However, some individuals were struggling with long time effects that might need further evaluation. The low response rate was a limitation to the study.Keywords: Burns, quality of life, long-term effects, BSHS-B, mental health