Fall Weimarlýðveldisins: Skýringargildi kenningarinnar um forsetaþingræði

Abstract

Markmið ritgerðarinnar er í meginatriðum að svara þremur spurningum: Hvers konar stjórnarfarsgerð var ríkjandi á tímum fyrsta lýðveldis Þýskalands? Hvaða ástæður réðu vali á stjórnskipun ríkisins og hvers vegna hrundi lýðveldið? Við svörun þessara spurninga, þó sérstaklega þeirri síðustu, er stuðst við stofnananálgun og kenninguna um forsetaþingræði. Tilgátan sem höfð er að leiðarljósi er sú að ákveðin og mjög óæskileg undirgerð forsetaþingræðis hafi orðið ofan á í stjórnmálum lýðveldisins sem grafið hafi undan lýðræði þjóðarinnar og að lokum leitt til einræðis. Framlög fræðimannanna Maurice Duverger, Roberts Elgies, Sindy Skach og Jung-Hsiang Tsai eru höfð til hliðsjónar. Það er niðurstaða ritgerðarinnar að kenning forsetaþingræðis og sú hætta sem felst í ákveðinni undirgerð slíkrar stjórnarfarsgerðar hafi skýringagildi á hruni Weimarlýðveldisins.