Assessing ecosystem services for land restoration in Iceland: a public participatory GIS approach

Abstract

Globally, land degradation decreases the ability of diverse ecosystems to provide beneficial services, to the detriment of nature and human wellbeing. In Iceland, widespread soil erosion has left many of its ecosystems severely damaged with a corresponding decline in ecosystem services. Efforts to restore ecosystems since the early 20th century have had notable successes such as at Þórsmörk - a native birch woodland located in the southern part of the Icelandic highlands. To date, no research has undertaken an assessment of ecosystem services in an area undergoing restoration in Iceland.This thesis seeks to quantify ecosystem services in the context of ecological restoration in the Icelandic Southern Highland region. Its central objective is to explore the geography of ecosystem services across two neighbouring study sites located within this region, which exhibit different land use class patterns and represent different stages of the restoration process. Visitors to the sites (public stakeholders) were presented with an online public participation geographic information system (PPGIS) survey composed of multiple-choice questions and an interactive map.Results show that (1) preferences for ecosystem services differ by key stakeholder characteristics, (2) stakeholders make connections between ecosystem services and land use classes, (3) stakeholders generally ascribe high value to recreation, as an ecosystem service, when visiting areas where birch woodland has been restored. In conclusion, the ‘wisdom of the crowds’ can be called upon to record localised knowledge and experiences of ecosystem services in the context of restoration. PPGIS could help to inform other land use conflict debates and democratise management across Iceland’s protected areas.

Afleiðingar landhnignunar eru miklar og margvíslegar um alla jörð. Á Íslandi hefur víðáttumikil jarðvegseyðing haft mikil áhrif á vistkerfi landsins og stuðlað að hnignun vistkerfisþjónustu þeirra. Tilraunir til að endurheimta vistkerfin hafa staðið yfir frá byrjun síðustu aldar. Dæmi um vel heppnaðan árangur landgræðslu er t.d. friðun birkiskóga í Þórsmörk. Fáar rannsóknir hafa verið gerðar hér á landi til að meta þá vistkerfisþjónustu sem slík endurheimt skilar.Þessi ritgerð beinir sjónum að þjónustu vistkerfa á Suðurhálendinu. Meginmarkmið rannsóknarinnar var að greina og bera saman vistkerfisþjónustu í Þórsmörk og á Almenningum, en landnýting hefur verið með gjörólíkum hætti á þessum tveimur svæðum síðastliðna öld. Haft var samband við þátttakendur á vettvangi rannsóknarinnar og þeim boðin þátttaka í netkönnun sem innihélt fjölvalspurningar og gagnvirkt kort sem náði yfir bæði svæðin. Niðurstöður sýna að (1) val á vistkerfisþjónustu tengist bakgrunni þátttakenda, (2) þátttakendur tengja saman mismunandi vistkerfisþjónustu og landnotkun, (3) birkiskógar og uppgræðsla lands eykur gildi á þjónustu vistkerfa fyrir útivist og afþreyingu. Niðurstöður sýna enn fremur að „viska almennings“ reynist vel til að skrásetja staðbundna þekkingu og reynslu fólks af þjónustu vistkerfa þegar kemur að endurheimt landsgæða. Þátttöku LUK reynist jafnframt vel til að safna slíkri þekkingu og nýta til að leysa úr ágreiningi um landnotkun og styðja við lýðræðislega ákvarðanatöku við stjórnun þjóðgarða og annarra svæða í umsjón hins opinbera á Íslandi.