Gangverk gengistryggðra lána : lágmarksáhættuframsetning og mat á tryggingarkostum

Abstract

Gengistryggð lán eru flestum íslendingum kunnug. Eflaust hryllir einhverjum við hugmynd slíkra lána eftir hörmungarnar sem dundu yfir í fjármálahruninu árið 2008 en lánin voru, í alls konar útfærslum, vinsælar vörur bankanna á árunum fyrir hrun og skipuðu yfir 10% hlutdeild af húsnæðislánamarkaði. Snörp veiking krónunnar á hrunsárunum varð til þess að afborganir neytenda af slíkum lánum hækkuðu upp úr öllu valdi á skömmum tíma og dæmi eru um að eftirstöðvar lána hafi allt að þrefaldast. Skiptar skoðanir voru á lögmæti þessara lána en Hæstiréttur dæmdi í júní 2010 gengistryggingu í erlendum gjaldmiðli ólögmæta og því voru höfuðstólar lánanna endurreiknaðir en þrátt fyrir ólögmæti lánanna hér á landi, þá eru slík lán gefin út á degi hverjum í öllum heimshornum.Þar sem að gjaldmiðlar taka gjarnan tíðum og stórum breytingum til skamms tíma þá þykja gengistryggð lán áhættusamari en aðrir lánakostir á markaði í dag. Hins vegar eru til áhættuvarnartól sem hægt er að beita til að verja sig gegn gjaldmiðlaáhættu og eru slíkar aðferðir vinsælar á meðal fyrirtækja og stofnanna. Þegar fjármálahrunið skall á árið 2008 voru almennir neytendur hins vegar óvarðir gagnvart veikingu krónunnar enda engar áhættuvarnir í boði.Í þessari ritgerð verður lögð áhersla á að útfæra gengistryggð lán á neytendavænan hátt, bæði með virkri áhættustýringu lánsins þar sem lágmarksáhættu aðferð er beitt og með þaksetningu á gengi gjaldmiðla þar sem verðlagðar verða tryggingar í formi evrópskra kauprétta og framvirkra samninga til að tryggja neytendur fyrir veikingu krónunnar. Gerður verður samanburður á lánaformum út frá sögulegum gögnum og tryggingarkostir metnir út frá hermdum gögnum.

Most Icelandic residents are familiar with foreign exchange linked loans. These types of loans were popular products of the banks in the years before the financial crash in 2008 and constituted a share of over 10% in the mortgage market. A sharp devaluation of the Icelandic krona around the years of the crash led to an extremely sharp rise inloan payments in krona terms and in some cases the remaining principal of the loans tripled. There were some differences in opinions of the legitimacy of these loans but in June 2010 the Supreme Court of Iceland ruled that it was illegal to link the value of loans to exchange rates of foreign currencies which led to a significant debt reductionfor consumers with this type of loans but despite being illegal in Iceland these types of loans are issued every day in every region of the world.Since currencies tend to fluctuate a great deal on short term basis, foreign exchange linked loans are considered high risk loans compared to other loan alternatives in Iceland. However, there are hedging tools that can be used to protect against currency risk which many companies and institutions use but when the financial crash occurredthere were no such alternatives for general consumers who were completely exposed to the devaluation of the krona.In this thesis, emphasis will be placed on how foreign exchange linked loans can be implemented without the high-risk exposure of the consumer by active risk management of the loan using minimum variance strategy and also by using derivatives such as forward contracts and European call options in the form of a collateral to hedge against the devaluation of the krona. Different types of loans willbe compared based on historical data along with an assessment of collateral alternatives based on simulated data.