Innsýn í óhagkvæmni íslenska leigubifreiðamarkaðarins: Áhrif lagasetningar á samkeppni og velferð samfélagsins

Abstract

Markaður leigubifreiða á Íslandi er tekinn til skoðunar út frá lagaramma hans þegar kemur að samkeppnishæfni og velferð fyrir samfélagið í heild sinni. Markmið verkefnisins var að athuga hvort að núverandi lagarammi hafi heftandi áhrif á velferð samfélagsins og ef svo væri, hvernig hægt væri að leysa vandamál slíks lagaramma. Í upphafi er rýnt í sögu laganna á Íslandi, hver ástæða lagasetningar var og hvernig lögin hafa breyst með tímanum. Skoðuð er þróun mannfjölda, bílaflota og túrisma á Íslandi samhliða þróun atvinnuleyfa á markaði. Í seinni hluta ritgerðarinnar er fullkominn samkeppnismarkaður borinn saman við einokunarmarkað þegar kemur að nytjasköpun fyrir samfélagið. Hagræn greining er síðan framkvæmd á leigubifreiðamarkaði og er hann skilgreindur sem einokunarsamkeppnismarkaður, markaður þar sem lögin skapa inngangshindranir og mikinn framboðsskort á markaði. Afleiðingar framboðsskortsins eru há verð, allratap samfélagsins og markaðsbrestir á borð við ólöglegar Skutlara síður á samfélagsmiðlum líkt og Facebook til þess að vinna upp þá eftirspurn sem markaðurinn nær ekki að sinna. Litið er á niðurstöður rannsókna á leigubifreiðamörkuðum annara landa og lærdómar dregnir af þeim. Það er mjög fljótt skýrt að lítill hvati er fyrir fyrirtæki á markaðnum að bæta þjónustustig sitt eða stuðla að nýsköpun vegna þess að engin samkeppni er sannarlega til staðar. Aðeins verður pælt í nýlegum farveituþjónustum á borð við Uber og hvort að þar leynist lausn á markaðsbrestum af völdum leigubíla.Niðurstaðan er að opna ætti markaðinn fyrir farveituþjónustum til að auka samkeppni á markaði og auka nyt samfélagsins, eða í það minnsta auka fjölda atvinnuleyfa þar til framboð getur annast eftirspurn markaðarins.