Viðhorf svæfingalækna og svæfingahjúkrunarfræðinga til samvinnu, hlutverka og ábyrgðar

Abstract

Bakgrunnur: Aukin krafa um skilvirkni innan heilbrigðiskerfisins kallar á betri nýtingu mannauðs, m.a. með aukinni samvinnu, skýrum verksviðum og hlutverkaskiptingu. Góð samvinna heilbrigðisstarfsfólks eykur gæði heilbrigðisþjónustu og öryggi sjúklinga. Hún hefur jákvæð áhrif á starfsumhverfið og getur dregið úr starfsmannaveltu. Sýn lækna og hjúkrunarfræðinga á faglegri samvinnu er ólík og sýnt hefur verið fram á hlutverkaágreining. Erlendar rannsóknir benda til þess að svæfingahjúkrunarfræðingar hafi jákvæðari viðhorf til samvinnu en svæfingalæknar. Tilgangur: Að greina þau viðhorf sem ríkja til samvinnu, hlutverka og ábyrgðar meðal fagaðila í svæfingaþjónustu á Íslandi.Aðferð: Lýsandi samanburðarrannsókn milli tveggja fagstétta. Send var rafræn könnun í mars 2020 á alla meðlimi Fagdeildar svæfingahjúkrunarfræðinga (N = 115) og Svæfinga- og gjörgæslulæknafélags Íslands (N = 53). Til að mæla viðhorf til faglegrar samvinnu lækna og hjúkrunarfræðinga var notast við mælitæki Jefferson (heildarskor 15-60 stig, hærra skor bendir til jákvæðara viðhorfs). Mælitækið samanstendur af fimmtán fullyrðingum og skiptist niður í fjögur þemu; sameiginleg menntun og samskipti í starfi (sjö atriði), umönnun eða lækning (þrjú atriði), sjálfstæði hjúkrunarfræðings (þrjú atriði) og vald læknis (tvö atriði). Einnig var spurt um hlutverk og starfssvið svæfinga-hjúkrunarfræðinga og þátttakendur beðnir um að lýsa hlutverki þeirra. Notuð var lýsandi tölfræði og meðaltöl hópanna borin saman með t-prófi.Niðurstöður: Svarhlutfall var 56% (n = 94). Innri áreiðanleiki heildarlistans metinn með alfastuðli var 0,749. Viðhorf svæfingahjúkrunarfræðinga til samvinnu (M = 53,58; sf ± 3,23) voru jákvæðari (p < 0,001) en viðhorf svæfingalækna (M = 47,52; sf ± 5,61). Um helmingi þátttakenda (48%) fannst hlutverk svæfingahjúkrunarfræðinga á Íslandi ekki vel skilgreint og skýrt. Rúmlega 70% svæfingalækna og 20% svæfingahjúkrunarfræðinga voru sammála því að meginhlutverk svæfingahjúkrunarfræðinga væri að framfylgja fyrirmælum svæfingalækna og tífalt hærra hlutfall svæfingalækna taldi að læknar ættu að hafa ráðandi vald í öllum heilbrigðismálum.Ályktanir: Viðhorf til samvinnu í svæfingaþjónustu á Íslandi eru jákvæð en áhyggjuefni er hve óljóst hlutverk svæfingahjúkrunarfræðinga er. Vinna þarf skipulega að því að skýra og móta verksvið svæfingahjúkrunarfræðinga til að bæta heilbrigðisþjónustu, auka starfsánægju og styrkja fagstéttina.Lykilorð: Svæfingaþjónusta, svæfingahjúkrunarfræðingur, svæfingalæknir, samvinna, starfssvið, teymisvinna, viðhorf, mælitæki Jefferson

Introduction: Efficiency and quality of services are important in healthcare. A clear scope of practice and good collaboration between health professionals increase job satisfaction and reduce employee turnover. Research has shown more favorable attitudes among nurse anesthetists towards collaboration with anesthesiologists than vice versa. These two health professions often view collaboration differently and role conflicts are not uncommon. This study aimed to compare nurse anesthetists’ and anesthesiologists’ attitudes toward nurse–physician collaboration, roles, and responsibilities. Material and methods: A descriptive, comparative study was implemented, including a web survey, which was emailed to nurse anesthetists (N = 115) and anesthesiologists (N = 53). Jefferson Scale of Attitudes toward Physician-Nurse Collaboration was used to measure these professionals´ view on collaboration (total scores 15 - 60, higher scores indicate more positive attitudes). Participants were also asked about the professional role and scope of practice of nurse anesthetists. Descriptive statistics and t-test were used. Result: The response rate was 56% (n = 94). Cronbach´s alpha for the total score was 0.75. Nurse anesthetists had more positive attitude (M = 53.58, SD = 3.23) towards collaboration than anesthesiologists (M = 47.52, SD = 5.61) (p < 0.001). About half the participants (48%) considered the nurse anesthetist role in Iceland ill-defined. There was much difference in attitudes towards physicians´ authority; 72% of anesthesiologists agreed that nurse anesthetists’ primary function was implementing physicians’ orders and ten times fewer nurses than anesthesiologists agreed that physicians should be the dominant authority in healthcare matters.Conclusion: Attitudes toward collaboration in anesthesia services in Iceland are positive, but nurse anesthetists’ vague role is concerning. Clarity regarding regulations and nurse anesthetists’ scope of practice is needed to improve services and increase job satisfaction.Keywords: Anesthesia practice, anesthesiologist, attitude, collaboration, Jefferson scale, nurse anesthetists, scope of practice, teamwork