Merkjagreining á Leið til Læsis: Lesskimun með samræmdum könnunarprófum sem viðmið

Abstract

Læsi er undirstöðuþáttur lærdóms og er mikilvæg færni sem einstaklingar þurfa að ná góðum tökum á. Það þarf að skima fyrir yfirvonandi lestrarerfiðleikum hjá börnum svo hægt sé að grípa samstundis inn í ef grunur er til staðar. Leið til læsis er stuðningskerfi sem ætlað er kennurum og fagfólki í skólakerfinu. Stuðningskerfið samanstendur af skimunarprófi sem er lagt fyrir í október hjá fyrsta bekk og eftirfylgniprófum fyrir 1.-4.bekk ásamt ítarlegri handbók um kennslu og meðhöndlun niðurstaðna. Lesskimun er mikilvæg forvarnaraðgerð þar sem að hún getur ýmist verið forspá eða leit að tilteknu ástandi. Með því að skima strax fyrir lestravanda hjá börnum er hægt að beita inngripi og hanna áætlun sem hentar best hverjum og einum nemenda. Markmið rannsóknarinnar var að kanna greiningarhæfni fyrir Leið til læsis með aðferðum merkjagreiningar (e. signal detection) þar sem lesskilningshluti samræmdu könnunarprófanna voru notuð sem viðmið við málskilning, hljóðkerfisvitund og bókstafi og hljóð úr skimunarprófi Leið til læsis. Rannsóknin fólst í því að finna besta viðmiðspunktinn fyrir hvern og einn undirstöðuþátt og meta greiningarhæfni hvers prófs fyrir sig. Reynt var að finna sem hentugasta viðmiðspunktinn til þess að ná yfir alla sem eru í grun um vanda og taka inn eins fáa sem eiga ekki í neinum vanda. Niðurstöður rannsóknarinnar gáfu í skyn að greiningahæfni hvers prófs fyrir sig var ekki nægilega góð, þar sem ekkert próf náði yfir 80% (AUC: area under the curve). Hins vegar hélt greiningahæfnin stöðug frá 4.-9. bekk sem sýnir að Leið til læsis nær að meta færni sem hefur langvarandi áhrif. Það þarf því að styrkja skimunarprófið til þess að finna besta viðmiðspunktinn svo það séu ekki óþarfa margir teknir inn í úrræði sem þurfa ekki á því að halda. Fórnarkostnaðurinn er þó lítill þar sem að sérkennsla er í flest öllum grunnskólum og verkfærin eru til staðar. Lykilorð: Leið til læsis lesskimun, merkjagreining, réttmæti, samræmd könnunarpróf