Samskipti aðila á vinnumarkaði : reynsla Samtaka atvinnulífsins af þjóðarsáttar- og lífskjarasamningum

Abstract

Þessi ritgerð er 12 ECTS eininga lokaverkefni til bakkalárgráðu í félagsvísindum frá félagsvísindadeild Háskólans á Akureyri. Markmið ritgerðarinnar er að skoða samskipti aðila vinnumarkaðar við undirbúning og gerð kjarasamninga. Í ritgerðinni er leitast eftir að varpa ljósi á sjórnarhorn samtaka atvinnurekenda, þeirra upplifun og álit á íslenskum vinnumarkaðsmálum. Farið verður yfir helstu kenningar í vinnumarkaðsfræðum og samskiptum aðila vinnumarkaðar. Þá verður rýnt í aðdraganda tveggja viðamikilla kjarasamninga; þjóðarsáttarinnar annars vegar og lífskjarasamninganna hins vegar og verða þeir settir í sögulegt samhengi. Jafnframt verður þeirri eigindlegu rannsókn sem liggur til grundvallar þessarar rigerðar, gerð skil. Rannsóknarspurningarnar sem lagt er upp með eru eftirfarandi: Hver eru einkenni samskipta aðila vinnumarkaðar, eins og þau blasa við vinnuveitendum?Telja þessir lykilaðilar í sögu kjarasamningagerðar á Íslandi að nýtt vinnumarkaðsmódel komist á hérlendis?Hvað þarf til að bæta samskipti aðila á vinnumarkaði?Viðmælendur voru tveir. Núverandi framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins og fyrrverandi framkvæmdastjóri Vinnuveitendasambands Íslands. Niðurstöður benda til þess að mörg sóknartækifæri séu til þess að bæta samskipti á vinnumarkaði og eins að nauðsynlegt sé að koma á vinnumarkaðsmódeli sem gerir aðila vinnumarkaðar ábyrga fyrir því að efla samtöðu og samskipti sín á milli. Einnig kemur fram að sá mikli fjöldi stéttarfélaga hérlendis geti verið þess valdandi að hægt gengur að koma á samræmdum samskiptagrundvelli. Höfundur telur að skortur sé á fræðilegri umfjöllun um stöðu og hlutverk samtaka vinnuveitenda í íslenskum vinnumarkaðsfræðum. Þessari ritgerð er ætlað að að vera framlag til þeirra breytinga.

This dissertation is a 12 ECTS credits final project for a bachelor's degree in social sciences from the Faculty of Social Sciences at the University of Akureyri. The aim of the dissertation is to examine the relationship between the parties that take part in the preparation and conclusion of wage agreements. The dissertation seeks to shed light on the governing arm of the employers' associations, focusing on their experience and opinion on Icelandic labor market issues. The main theories in labor market studies and relations between the parties will be covered. The run-up to two extensive wage agreements will be examined as well; the National Accord on the one hand and the Living standards agreements on the other and they will be placed in a historical context. At the same time, the qualitative research that underlies this dissertation will be presented. The research questions offered are as follows:What are the characteristics relations between the trade unions and SA; Confederation of Icelandic Enterprise?Do these key players in the history of wage bargaining in Iceland believe that a new labor market model will emerge in Iceland?What is needed to improve social relations between the SA; Confederation of Icelandic Enterprise and the numerious trade unions in IcelandThere were two interviewees. The current executive director of the SA; Confederation of Icelandic Enterprise and the former executive director of the VSI; Icelandic Confederation of Employers. The results indicate that there are many opportunities for improvement in the labor market and that it is necessary to establish a labor market model that makes all parties involved responsible for strengthening co-operation and communication between them. The interviewees stated that the large number of trade unions in Iceland can make it difficult to establish a harmonized communication basis. The author believes that there is a lack of theoretical discussion about the position and role of employers' associations in Icelandic labor market studies. This dissertation is intended to be a contribution to enhance this discussion.