Náðhús en ekki fyrir alla : áhrifagildi myndtákna og merkinga almenningssalerna

Abstract

Í þessari ritgerð verður fjallað um áhrifagildi myndtákna og merkinga almenningssalerna. Almenningssalerni eru kynjaskipt sem gerir það að verkum að myndtáknin eru eftirmynd af annars vegar karli og hins vegar konu. Samfélagslegar hugmyndir um ólíkan klæðaburð karla og kvenna er grundvöllurinn að greinarmun táknanna þar sem konan klæðist kjól en karlinn ekki. Rýnt verður í þá spurningu hvort samfélagið, sem einkennist af kynjatvíhyggju, muni breytast áður en myndtáknin taka breytingum eða hvort þörf sé á því að breyta myndtáknunum til þess að ýta undir samfélags- og hugarfarsbreytingu varðandi kynjatvíhyggju og jafnréttismál. Kenningar úr táknfræði og kynjafræði verða teknar til skoðunar ásamt kenningum um tvíhyggju, andstæðuvensl, sjálfsmyndir og mýtur. Lagt verður mat á sögu kynjaskiptingar til hliðsjónar við þær kenningar sem fjallað verður um. Að því loknu verður rannsókn skoðuð þar sem spurt var hversu andvígir eða fylgjandi Íslendingar væru ókyngreindum almenningssalernum. Að endingu verða gildandi lög um kynrænt sjálfræði tekin til skoðunar ásamt tillögu Reykjavíkurborgar um að fjarlægja kynjamerkingar af salernum starfsmanna Reykjavíkurborgar. Kynjaskipting almenningssalerna og birtingarmynd hennar í myndtáknum þeirra er valdur þess að sú hversdagslega athöfn að sækja almenningssalerni getur verið kvíðavaldur í lífi þeirra sem til dæmis skilgreina sig utan kynjatvíhyggjunnar. Ritgerðin leiddi til þeirrar ályktunar að þarft sé að breyta myndtáknum og merkingum almenningssalerna til þess að ýta undir samfélags- og viðhorfsbreytingu varðandi jafnréttismál.