Félagsfærni grunnskólabarna : hugmyndir að félagsfærniþjálfun

Abstract

Þetta er lokaverkefni til BA-gráðu í Þroskaþjálfafræði við Háskóla Íslands vorið 2021. Í verkefninu er fjallað um félagsfærni grunnskólabarna og mikilvægi þess að efla félagsfærni þeirra. Rannsóknarspurningar voru: Hvers vegna er félagsfærni mikilvæg fyrir börn á grunnskólaaldri og með hvaða hætti geta þroskaþjálfar og aðrir fagaðilar aukið félagsfærni barna í grunnskólum? Verkefnið er í tveimur hlutum, annars vegar handbók um félagsfærniþjálfun sem hefur það markmið að benda á leiðir fyrir fagfólk grunnskóla til að bæta samskiptahæfni, aðlögun í aðstæðum og sjálfsmynd barna. Hins vegar greinargerð sem fjallaði um mótun félagslegs þroska barna og hvað það er sem hefur áhrif á félagsfærni barna. Einnig var sagt frá því hvernig Aðalnámskrá grunnskóla 2013 og hugmyndafræðin um „skóla fyrir alla“ skilgreinir nemendur með sérþarfir. Gagna við úrvinnslu þessa verkefnis var aflað út frá fyrirliggjandi heimildum úr lögum, reglugerðum, alþjóðasáttmálum, opinberum gögnum og bóka- og greinaskrifum fræðafólks. Niðurstöður leiddu í ljós að góð félagsfærni er grunnskólabörnum nauðsynleg til að geta átt árangursrík samskipti við jafnaldra og aðlagast skólaumhverfinu. Það hefur sýnt sig að hluti grunnskólabarna hefur skerta félagsfærni sem getur valdið félagslegri einangrun, kvíða og erfiðleikum við að lesa í aðstæður og er það sérstakt áhyggjuefni. Þar af leiðandi þurfi markvisst að kenna börnum með skerta félagsfærni hvernig eigi að hafa góð samskipti og haga sér við mismunandi aðstæður. Þá voru færð fyrir því rök að þroskaþjálfar séu vel til þess fallnir að sjá um félagsfærniþjálfun í grunnskólum en hugsjón þeirra er að auka þátttöku fólks í samfélaginu í samræmi við alþjóðlega mannréttindasáttmála.