„Maður getur ekki annað en bara haldið áfram“ : reynsla sjúklinga af COVID-veikindum og bjargráðum þverfaglegrar endurhæfingar í fyrstu bylgju farsóttar

Abstract

Bakgrunnur: Rannsóknir sýna að COVID er bráðsmitandi sjúkdómur og getur valdið bæði líkamlegri og sálrænni vanlíðan. Þeir sem smitast eru líklegir til að upplifa sálræn og líkamleg einkenni meðan á veikindunum stendur og eftir veikindin. Þverfagleg endurhæfing getur dregið úr neikvæðum afleiðingum veikindanna, stuðlað að bættri heilsu og betri lífsgæðum. Tilgangur: Að skoða reynslu af COVID veikindum hjá sjúklingum sem þáðu þverfaglega endurhæfingu í kjölfar fyrstu bylgju farsóttar. Markmiðið var að auka skilning á áhrifum þess á sálræna og líkamlega líðan, að veikjast af COVID og kynnast bjargráðum við sjúkdómnum.Aðferð: Eigindleg og unnið eftir tólf þrepum Vancouver-skólans í fyrirbærafræði. Þátttakendur voru þrír karlmenn og þrjár konur, valin með tilgangsúrtaki á endurhæfingarstofnun. Tvö til þrjú viðtöl voru tekin við hvern þátttakanda, fimmtán í heildina. Notast var við hálfstaðlaðan viðtalsramma. Niðurstöður: Reynsla þátttakenda, sem veiktust af COVID í fyrstu bylgju farsóttarinnar er, að veikindin hafi haft víðtæk áhrif á sálræna og líkamlega líðan þeirra. Þátttakendur upplifðu ólík veikindi en þeir þurftu allir að takast á við ýmisleg einkenni og eftirköst í kjölfar þeirra. Helstu einkennin voru mikil þreyta, viðvarandi verkir og mæði, sem virtust ætla að verða þrálát. Upplifun þátttakenda af endurhæfingu í kjölfar veikindanna var góð og bætti hún líf þeirra og lífsgæði. Titil ritgerðarinnar, „Maður getur ekki annað en bara haldið áfram“, er yfirþema í niðurstöðum þessarar rannsóknar og lýsir reynslu þátttakenda. Við greiningu viðtala komu í ljós þrjú meginþemu: Sálræn og líkamleg líðan í veikindum,Einkenni og eftirköst veikindanna og Reynsla af þverfaglegri endurhæfingu. Fimm til sex undirþemu greindust undir hverju þema.Ályktanir: Mikilvægt er að fólk sem veikist af COVID og býr við langvarandi eftirköst, eigi þess kost að fá þverfaglega endurhæfingu, sem beinist að einkennum. Þverfagleg endurhæfing getur líklega dregið heilsufarsvandamálum í kjölfar veikindanna, eða jafnvel fyrirbyggt þau.Lykilorð: COVID einkenni, eftirköst, þverfagleg endurhæfing, fyrirbærafræði.

Background: Studies indicate that COVID is a contagious disease, causing patientsbreathing problems, physical symptoms, and psychological disorders. Those whoget infected are likely to experience psychological and physical problems duringand after the illness. Interdisciplinary rehabilitation can reduce negative effectsof the disease, facilitate health and quality of life.Purpose: To examine patients' experience of COVID and interdisciplinaryrehabilitation, hoping to increase knowledge and deepen understanding of thepsychological and physical effects of COVID.Method: A qualitative method, based on the twelve main levels of the VancouverSchool of Phenomenology. Three men and three women, were selectedpurposively at a rehabilitation center and each patient were interviewed one, twoor three times, in all fifteen interviews, using a semi-structured interviewframework.Results: The experience of participating COVID patients is that the illness severelyeffected their psychological and physical well-being. The patients experiencedvarious illnesses, but all had to cope with different symptoms and consequences.Their experience was that the illness was accompanied by serious tiredness,persistent pain and shortness of breath, and all the symtoms seemed to bepersistent. Their experience of rehabilitation after COVID was good and itimproved their lives and quality of life. The title of the dissertation, „Movingforward is the only way", is the major theme in the results, encompassing thepatients‘ experiences. An analysis of the interviews revealed three main themes, each with five or six sub-themes. The main themes were: Psychological andphysical well-being during illness, Symptoms and consequences of the illness andExperience of interdisciplinary rehabilitation.Conclusions: It is important that people who become ill with COVID andexperience long-term repercussions have the opportunity to receiveinterdisciplinary rehabilitation, that focuses on symptoms. Interdisciplinaryrehabilitation can probably alleviate, or even prevent health problems followingan illness.Keywords: COVID symptoms, repercussions, interdisciplinary rehabilitation,phenomenology.