The Namibian Hake Value Chain Analysis

Abstract

The Namibian fishing industry is dependent on export markets as ~75% of the fish products are exported, making the sector undeniably significant to the nation’s economy. Hake is the country's most valuable commercial fishery, accounting for over 70% of total fishing employment. One of Namibia's national policies targets for the processing industries is to increase value-added exports of overall export values from 40% in 2013 to 70% by 2030, which could be achieved through enhancing value chains. As a result, the hake value chain activities, governance, value-adding functions, and the trade and marketing structures, were mapped and analysed. In addition, analyses were conducted to assess whether regulatory frameworks influenced policy objectives for further value addition, employment creation, and investments. Primary data was collected via questionnaires from nine hake processing firms, encompassing quantitative and qualitative data. The findings suggest that competence exists in the activities of the hake value chain. It also recognizes the value addition potential for secondary processed products and the challenges that may be encountered, such as distance from markets, costs, and prospective mechanization and automation, that may impact employment. While government policies appear to promote industry value addition and investment, they have also generated overcapitalization and resource access uncertainty. Furthermore, the findings reveal contradictory policy objectives, such as enhancing value addition at the expense of employment or increasing the TAC to put more pressure on hake stocks. As a result, the government must address these issues to prevent jeopardizing hake stocks which, are critical to the value chain.

Sjávarútvegur í Namibíu er mjög háður erlendum mörkuðum, en um 75% af sjávarafurðum er flutt út. Því er óhætt að segja að sjávarútvegur sé þýðingarmikill þáttur þjóðarbúsins. Veiðar á lýsing er mikilvægustu fiskveiðar Namibíu, en um 70% af vinnuafli í atvinnugreininni tengist fiskveiðum og -vinnslu á þeirri fisktegund. Meðal þeirra markmiða sem stjórnvöld í landinu hafa sett fiskvinnslu fyrir árið 2030 er að auka hlut unnins afla úr 40% af útflutningsverðmæti í 70%. Þessu markmiði á m.a. að ná með því að efla virðiskeðju í sjávarútvegi. Í þessari ritgerð er sjónum beint að virðiskeðju í veiðum og vinnslu á lýsing. Fjallað er um virðskeðjuna, stöðu og styrks fyrirtækja innan hennar, aðgerðir til að auka virði framleiðslunnar og skipulag á viðskiptum og mörkuðum. Sérstaklega er fjallað um hvernig stjórnkerfi veiðanna ýtir undir þau markmið stjórnvalda að bæta virðisauka og auka atvinnu og fjárfestingu. Gögnum var safnað með því að leggja spurningakönnun fyrir níu sjávarútvegsfyrirtæki. Niðurstöður gefa til kynna að innan virðiskeðjunnar sé til staðar góð kunnátta og þekking. Ljóst er að möguleikar eru fyrir hendi til að auka vinnslu afla, þótt svo hár kostnaður og fjarlægð frá erlendum mörkuðum geti orðið iðnaðinum fjötur um fót. Aukin vélvæðing og sjálfvirkni getur einnig haft neikvæð áhrif á fjölda starfa. Þótt svo stjórnvöld í Namibíu stefni að því að ýta undir fjárfestingu og bæta virðisauka í greininni hafa þau markmið einnig orðið til þess að skapa of mikla vinnslugetu og auka óvissu um stöðu auðlindarinnar. Í ritgerðinni er einnig sýnt fram á að ákveðin mótsögn er í stefnu stjórnvalda. Þau markmið að auka virðisauka í greininni geta þannig gengið gegn frekari atvinnusköpun og hærra heildaraflamark fyrir lýsing getur stefnt stofni lýsings í voða. Því er mikilvægt að stjórnvöld að leiti leiða til að ná betur fram þeim markmiðum sem að er stefnt, án þess að álag á stofn lýsings aukist, en sterkur stofn er forsenda verðmætasköpunar í veiðum og vinnslu á lýsing.