Hver á landið? Barátta frumbyggja gegn stórfyrirtækjum og stjórnvöldum

Abstract

Í þessari ritgerð mun ég leitast við að varpa ljósi á aðstæður og réttindabaráttu frumbyggja sem búa á landsvæði sem stórfyrirtæki og stjórnvöld ásælast. Lögð verður áhersla á þá togstreitu og átök sem geta myndast á milli þessara hópa. Umræða um réttindabaráttu frumbyggja er ekki einföld og það ríkir ekki einhugur um hverjir geti talist til frumbyggja og hvort þeir eigi rétt á einhverjum sérréttindum yfir höfuð. Hér mun ég beina athyglinni að aðstæðum Adivasi, frumbyggjum Indlands, og baráttu þeirra gegn eignanámi á landi. Þeir hafa átt undir högg að sækja vegna stóriðjuverkefna og ríkisstjórn Indlands er legið á hálsi fyrir það að mistakast að vernda réttindi þeirra. Réttindabaráttu frumbyggja hefur vaxið fiskur um hrygg síðastliðna áratugi og hefur þeim orðið margt ágengt í baráttu sinni. Ásókn stórfyrirtækja í landsvæði utan vesturlanda hefur hinsvegar aukist og eykur það líkurnar á þvinguðum brottflutningum frumbyggja frá heimkynnum þeirra. Ég mun taka fyrir um þrjú dæmi um aðstæður Adivasi á Indlandi til þess að varpa ljósi á þetta málefni. Það er óhætt að fullyrða að það er langt í land með að frumbyggjar fái kröfur sínar um landréttindi og önnur réttindi uppfylltar þrátt fyrir sáttmála og alþjóðleg mannréttindalög.