‘Heavy is the Mountain’ : the tension between place attachment and the perception of hazards, climate change and place disruption, revealed through virtual walking tours in Patreksfjörður, Iceland

Abstract

Natural hazards exacerbated by climate change and the adaptation measures designed to mitigate them are causing significant disruption to coastal communities and their surrounding landscapes. The interplay between place attachment, risk perception, place protective behaviour, and acceptance of landscape modifications gives important insightsinto community resilience, and understanding a community’s place attachment can help land-use planners make decisions that better support local needs and priorities. In this study virtual walking tours are used to investigate how place attachment relates to perceptions of the landscape, and the method was found to be suitable for conducting cost effective but deep-reaching community consultation. Testing this method in Patreksfjörður, a small fishing community in the Westfjords, where avalanche barriers are being constructed, showed that values associated with the surrounding landscape overwhelmed any sense of natural hazards (avalanches, slushflows and landslides) as a source of threat. Perceived vulnerabilities were consistent with the dominant social and demographic threats to small Icelandic coastal communities. Further, the community did not perceive a link between climate change, increased risk of natural hazards and potential harm to the local economy. Consequently, there were mixed reactions to the avalanche barriers, including with regards to the limited protection they provide the harbour, one of the community’s primary economic resources. Although responses showed limited acceptance of the new infrastructure, they also revealed the strengths of the planning process, namely trust in the local authorities and engineers, and the walking routes built into the barrier designs.

Náttúruvá af völdum loftslagsbreytinga, og ráðstafanir til að draga úr áhrifum náttúruváar, valda umtalsverðri röskun í sjávarbyggðum og á landslaginu í kringum byggðirnar. Samspilið á milli staðartengsla, áhættuvitundar, verndarhyggju gagnvart stöðum, og sáttar við breytingar á landslagi gefa mikilvæga innsýn í samfélagslega seiglu. Skilningur á samfélagslegum staðartengslum getur komið að gagni fyrir skipulagsyfirvöld til að taka ákvarðanir sem styðja við þarfir og forgangsröðun heimamanna. Í þessari rannsókn er notast við sýndar-gönguleiðir (e. virtual walking tours) til að kanna sambandið á millistaðartengsla og landslagsskynjunar. Aðferðin reyndist gagnleg til að framkvæma hagkvæmt en um leið djúpstætt samráð við samfélagið. Aðferðin var prufukeyrð á Patreksfirði, sem er lítil sjávarbyggð á Vestfjörðum þar sem verið er að byggja ofanflóðavarnir. Rannsóknin sýndi að gildi sem tengjast landslaginu í kringum bæinn standa fólki nær en tilfinning fyrir náttúruvá (snjóflóðum, krapaflóðum og aurskriðum) sem ógn. Veikleikar sem þátttakendur upplifðu voru í samræmi við félagslegar oglýðfræðilegar ógnir sem eru algengar í íslenskum sjávarbyggðum. Einnig kom fram að í samfélaginu skynjaði fólk ekki tengsl á milli loftslagsbreytinga og aukinnar hættu á náttúruhamförum sem mögulegs atriðis sem gæti skaðað efnahagslíf staðarins. Þar af leiðandi voru blendin viðhorf gagnvart ofanflóðavörnum, þar með talið vörnum sem erætlað að verja höfnina sem er lífæð efnahagslífs samfélagsins. Þótt svörin hafi sýnt takmarkaða sátt við þessa nýju innviði, sýndu þau líka styrkleika skipulagsferilsins, þ.e.a.s. trausts til staðaryfirvalda og verkfræðinga, en einnig ánægju með göngustíga sem eru lagðir í tengslum við varnargarðana.