Hver hendir svona?

Abstract

Á söfnum er hlutum oft stillt upp sem heimildum um fyrri tíma. Þegar fólk skoðar söfn gerir það ráð fyrir að hlutirnir á safninu séu merkilegri en aðrir hlutir. Líkt og heimsókn á safn getur skoðunarferð í Góða hirðinum verið ferðalag aftur í tímann. Á söfnum stjórna safna- og fræðimenn ferðinni en í Góða hirðinum er hægt að finna ummerki fortíðar óritskoðuð. Í ritgerðinni er leitast við að varpa ljósi á menningarleg verðmæti frá ólíkum sjónarhornum. Til þess að gera menningarlegum verðmætum skil er fjallað er um menningararf og í hverju hugtakið felst. Auk þess er stuðst við kenningar Pierre Bourdieu um veruhátt og þær settar í samhengi við skoðanir okkar á verðmætum út frá persónulegri reynslu en einnig gildum þeirra samfélagshópa sem við tilheyrum. Rannsóknin byggist að mestu leyti á viðtölum við starfsfólk og fastagesti Góða hirðisins en auk þess verður gert grein fyrir söfnum hér á landi, hlutverki þeirra og skilgreiningum á menningarlegum verðmætum. Meginniðurstöður rannsóknar gefa það til kynna að menningarverðmæti verði til með sviðsetningu hversdagslegra hluta í merkingarbæru samhengi. Stundum eru hlutirnir ekki merkilegir nema sem hluti af einhverri heild. Á söfnum er sviðsetningin oft fólgin í fágaðri framsetningu hlutanna og upplýsingum sem renna stoðum undir mikilvægi þeirra. Aðföng safna tilheyrðu jafnvel fólki sem var mikils metið í þjóðfélaginu. Í Góða hirðinum eru þær forsendur ekki til staðar, þótt hlutirnir séu á einhvern máta menningarlega verðmætir bera þeir það ekki með sér. Að sama skapi og söfn vekja upp tilfinningar og minningar og tengja okkur við fólk og staði gera hlutirnir í Góða hirðinum það líka.