Áhrif rýmis á leikrænu (e. theatricality) í tónlist

Abstract

Viðfangsefni þessarar ritgerðar er áhrif rýmis á leikræna eiginleika tónlistar. Höfundur nálgast efnið frá tveimur ólíkum hliðum. Í fyrsta kafla er fjallað um þróun rýmisnotkunar á Vesturlöndum. Rakin eru viðhorf til ólíkra listgreina allt frá fornöld og eru þau sett í samhengi við lífeðlisfræðilega eiginleika skilningarvitanna. Sýnt er fram á áhrif hugmyndafræði Forn-Grikkja á tónlist hinnar kristnu kirkju á miðöldum. Viðhorf til hins líkamlega á miðöldum eru skoðuð og velt er upp áhrifum kirkjunnar og hugmyndafræðinnar um hinar hljóðrænu listir sem æðri hinum sjónrænu. Skoðuð er nálgun brautryðjenda í aukinni rýmisnotkun á 20. öld og hvernig áhrifa hugmyndafræði kirkjunnar má enn gæta í viðhorfum þeirra. Einnig er fjallað um aðra tegund af nálgun á rýmisnotkun þar sem John Cage er fremstur í flokki. Í öðrum kafla ritgerðarinnar er fjallað um táknræna eiginleika tónlistar og er ólík táknræn ímynd (e. representation) sjónrænnar og hljóðrænnar skynjunar skoðuð. Einnig er fjallað um annars konar rými: Sýndarrými (e. virtual space) tónlistarinnar og áhrif þess á leikrænu (e. theatricality) tónlistar. Tónleikarýmið og sýndarrýmið eru borin saman og færð eru rök fyrir því að öll tónlist sé í eðli sínu leikræn: Að greining mannsins á aðstæðum eða atburðarás, hvort sem það er í tónleikarými eða sýndarrými skapi tónlist leikræna merkingu. Einnig eru færð rök fyrir því að eðli hljóðrænna upplýsinga sé leikrænt þar sem merking þeirra mótast af hinu sjónræna. Við vinnslu ritgerðarinnar voru lesnar ritgerðir og bækur sem tengdust óhefðbundinni rýmisnotkun tónlistar og leikrænu tónlistar. Höfundur fékk ritgerðir sendar frá leiðbeinanda sínum, fann heimildir á ritgerðasöfnum og leitarvélum á netinu og einnig á Þjóðarbókhlöðunni.