Sprat (Sprattus sprattus) in Iceland : what do we know and what can we predict about the future?

Abstract

Sprat (Sprattus sprattus) (Icelandic: brislingur) is a small clupeid fish superficially similar in appearance to a small herring. It is widely dispersed in shallow waters in Europe from the North and Baltic Seas to the Mediterranean with separate subspecies occurring in each of these three subregions. Sprat was unreported in Icelandic waters until 2017, when a single individual was caught in a research trawl off the south coast. Since then, further records have been reported in coastal waters south and west of the country. It is probable that sprat entered the Icelandic marine zone as pelagic eggs or larvae which were carried from elsewhere in Europe, such as the Faroe Islands, although isolated incidents of sprat being found in ballast water have been reported. New species entering marine ecosystems deserve attention as to whether or not a species could be high or low impact within a system and be of consequences for marine managers. This thesis aims to summarise much of the data that has been collected to date, from secondary data as well as primary data collected in partnership with the Icelandic Marine and Freshwater Research Institute. Weight, length, maturity class, and age data from subsets of samples collected are presented and species distribution models produced to predict current habitat suitability and potential future habitat suitability under four different climate scenarios. It is confirmed that sprat spawns in Icelandic waters and reaches at least four years of age. Species distribution models suggest habitat suitability will continue to be present under all modelled climate scenarios for the years 2050 and 2100. It is suggested that future investigation of the species’ behavioural ecology in Iceland, particularly feeding preference and ecological niche overlap with other species, may be a valuable route for further research.

Brislingur (Sprattus sprattus) er smávaxinn fiskur af síldaætt, svipaður útlits og ung síld (Clupea harengus). Brislingur finnst víða í innhöfum og við strendur Evrópu frá Eystrasalti, Norðursjó og suður í Miðjarðarhaf og eru aðskildar undirtegundir á hverju þessara svæða. Brislingur fannst fyrst við Ísland árið 2017 þegar einn fiskur fékkst í rannsóknavörpu. Síðan hafa nokkur hundruð brislingar fengist við sunnan- og vestanvert landið. Líklegt er að brislingur hafi borist til Íslands með hafstraumum sem sviflæg egg eða lirfur frá öðrum svæðum við Evrópu, t.d. Færeyjum, þótt ekki sé hægt að útiloka að tegundin hafi borist með kjölfestuvatni skipa. Mikilvægt er, t.d. vegna veiðistjórnunar, að fylgjast vel með tegundum sem berast nýjar í vistkerfi hafsvæða, þannig að hægt sé að meta hve mikil áhrif þær hafa á lífríki nýrra heimkynna. Markmið þessarar ritgerðar er að taka saman gögn um brisling sem safnað hefur verið hingað til, bæði eldri og ný gögn sem safnað var vegna þessa verkefnis í samvinnu við Hafrannsóknastofnun. Kynnt eru gögn um lengd, þyngd, kynþroskastig og aldur brislings og útbreiðslulíkön gerð til að meta líkleg útbreiðslusvæði í nútíð og framtíð miðað við fjórar sviðsmyndir loftslagsbreytinga. Rannsóknin staðfestir að brislingur hrygnir við Ísland og nær a.m.k. fjögra ára aldri. Útbreiðslulíkön benda til að brislingur muni geta lifað við Ísland árin 2050 og 2100, sama hvaða sviðsmyndir loftslagsbreytinga voru skoðaðar. Mælt er með að komandi rannsóknir á brislingi á Íslandsmiðum beinist að fæðuvistfræði og vistfræðilegri skörun við aðrar tegundir.