Löggjöf Íslands með tilliti til framtíðarverkefna sem snúa að kolefnisföngun og förgun

Abstract

Markmið þessarar ritgerðar er að fjalla um verkefni sem snúa að kolefnisföngun og förgun með sérstakri áherslu á núverandi lagaumhverfi og þær áskoranir sem löggjafinn stendur frammi fyrir. Einnig verða þau markmið skoðuð sem Ísland hefur sett sér í málefnum kolefnishlutleysis. Í ritgerðinni verður helsta kolefnisföngunarstarfsemi hér á landi skoðuð, Carbfix, og lögð verður áhersla á tvö verkefni þess; Hellisheiði og Coda Terminal. Þá verða einnig skoðuð önnur óhefðbundnari kolefnisföngunarverkefni og þær áskoranir sem fylgja þeim.Það verður lagt mat á lagaumhverfi mismunandi þátta kolefnisföngunar- og förgunarverkefna. Þeir þættir snúa m.a. að förgun koltvísýrings á landi og undir hafsbotni, flutning koltvísýrings milli ríkja og landsvæða, hvort flokka ætti ýmsar aðferðir kolefnisföngunar- og förgunar til varp eða staðsetningu með lögmætri ástæðu o.fl.Niðurstöður ritgerðarinnar staðfesta að það er margt enn óljóst þegar kemur að kolefnisföngunarverkefnum. Það er ekki nægilegt að horfa eingöngu til tækninýjunga í baráttunni gegn loftslagsbreytingum heldur þarf nýsköpun í löggjöf og vilja stjórnvalda. Alþjóðlegir samningar þurfa að vinna saman í þessum málum sem kallar á aukna samræmingu sem og nýsköpun í löggjöf á hinum alþjóðlega vettvangi. Af því sögðu þarf löggjöf Íslands sem og stjórnsýslan að vera skýrari og skilvirkari til að veita framtíðar kolefnisföngunarverkefnum góðan grundvöll til að starfa hér á landi og er það Íslandi hagkvæmt með tilliti til markmiðasetningu sinni í loftslagsmálum.Að lokum má benda á að þó flestar þjóðir sem hafa undirritað Parísarsamkomulagið myndu draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á heimsvísu væri það samt ekki nóg til þess að takmarka hitastig jarðar við 1,5°C fyrir lok aldarinnar. Kolefnisföngun hefur því lykilhlutverki að gegna, samhliða samdrætti í kolefnislosun til að takast á við áskoranir loftslagsbreytinga á heimsvísu.

The purpose of the thesis is to observe projects related to carbon capture and storage with a special focus on the current legal environment and the challenges facing the legislature. The thesis dives into carbon neutrality goals that Iceland has set for itself as well as the main carbon capture and storage company in Iceland, Carbfix, and gives special attention to two of its projects; Hellisheidi and Coda Terminal. The thesis also goes into other unconventional carbon capture projects and the challenges they face.The legal environment of the different aspects of the carbon capture and storage projects will be examined in detail. Among these examined aspects are the storage of carbon dioxide underground and under the seabed, the import and export of carbon dioxide between states and borders, whether various methods of carbon capture and storage should be classified as dumping or placement, etc.The results of the paper confirm that there are many uncertainties when it comes to carbon capture projects. The results show that it is inadequate to only look at technological innovations in the fight against climate change and that innovation in legislation is required when looking forward as well as the willingness of governmental institutions. International agreements need to work together on these issues rather than separately, which calls for a great deal of coordination as well as innovation in legislation at the international level. That being said, Iceland's legislation and administration need to be clearer and more efficient to provide a good basis for future carbon capture and storage projects to operate in Iceland. It would go hand in hand with Iceland's goals for climate neutrality.Finally, it should be noted that even if most of the nations that have signed the Paris Agreement would reduce the emission of greenhouse gases globally, it would still not be enough to limit the global temperature to 1.5°C by the end of the century. Carbon capture and storage, therefore, has a key role alongside reductions in carbon emissions in addressing the challenges of global climate change.