Réttur til skaðabóta vegna setu í gæsluvarðhaldi

Abstract

Á Íslandi er löng hefð fyrir því að beita gæsluvarðhaldi við rannsókn sakamála út frá gildandi lögum hverju sinni. Úrskurður um gæsluvarðhald getur verið þýðingarmikill fyrir rannsókn máls en um leið verið alvarlegt inngrip í líf fólks. Hér verður leitast við að svara því hvernig réttur til bóta er tryggður ef meðalhófi hefur ekki verið beitt við úrskurð í gæsluvarðhald.Umfjölluninni um rétt til skaðabóta vegna setu í gæsluvarðhaldi er skipt upp í sex hluta í þeim tilgangi að skoða hvernig réttur til bóta vegna gæsluvarðhalds hefur þróast í gegnum tíðina. Farið verður almennt yfir skaðabótarétt og skilyrði skaðabótaábyrgðar. Fjallað verður um tegundir þvingunarráðstafana og þá sérstaklega um þvingunarráðstöfunina gæsluvarðhald. Rakin verður sú sögulega þróun sem átt hefur sér stað allt frá árinu 1893 og til dagsins í dag á bótaákvæðum vegna setu í gæsluvarðhaldi. Rýnt verður í heimildir um rétt til skaðabóta og farið yfir forsendur bótafjárhæða vegna setu í gæsluvarðhaldi og þau sjónarmið sem liggja þar að baki.