Að mæta einstaklingi þar sem hann er staddur: Samanburður skaðaminnkunar á Íslandi, Danmörku og Portúgal

Abstract

Skaðaminnkun hefur verið að ryðja sér til rúms á seinustu árum og hafa mörg lönd innleitt hugmyndafræðina að einhverju leyti. Skaðaminnkun hefur það að markmiði að minnka þann skaða sem upp getur komið í kjölfar vímuefnanotkunnar. Einstaklingar sem neyta ólöglegra vímuefna reglulega eru að öllum líkindum að fara að neyta efnanna hvort sem það sé í öruggu umhverfi eða ekki og því er ekki hægt að gera ráð fyrir því að hver og einn einstaklingur sé tilbúinn að hætta sinni notkun og fara í meðferð. Skaðaminnkandi úrræði hafa nú þegar komið í veg fyrir fjölda dauðsfalla og minnkað verulega algengi smitsjúkdóma á borð við lifrarbólgu B- og C sem og HIV. Kemur skaðaminnkun þar inn til að aðstoða þá að vera í öruggri notkun og mætir þeim þar sem þeir eru staddir. Félagsráðgjafar vinna eftir sambærilegum vinnuaðferðum líkt og er innan skaðaminnkunar þar sem markmið þeirra er að minnka eða að koma í veg fyrir skaða sem og að mæta einstaklingum þar sem þeir eru staddir. Algengustu skaðaminnkandi úrræði sem í boði eru í dag eru nálaskiptiþjónusta, neyslurými, Naloxone dreifing, húsnæði fyrst og færanleg skaðaminnkandi úrræði. Ísland býður upp á öll þessi úrræði en þó ekki nærri því jafn yfirgrips mikið og þörf er á hérlendis. Til samanburðar er skaðaminnkun innleidd í vímuefnalöggjöf og samfélagið í heild sinni í bæði Danmörku og Portúgal þar sem sömu eða svipuð úrræði eru í boði. Skaðaminnkun er það innleidd í báðum þessum löndum að ekki er gerlegt að telja upp öll þau úrræði sem eru í boði sem sýnir hversu útbreidd þau eru. Það er því margt sem bendir til þess að bæta þurfi verulega íslenska vímuefnalöggjöf og viðhorf almennings til vímuefnaneytenda og hugmyndafræði skaðaminnkunar.